بررسی و تحلیل نظریه مقامات پیامبر(ص) در مکتب بریلوی (احمدرضاخان بریلوی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب

چکیده

احمدرضاخان بریلوی (1856-1921م) بنیانگذار بزرگ‌ترین مکتب فکری در مذهب حنفی ماتریدی در شبه‌قاره است. این مکتب که به سبب انتساب به احمدرضا بریلوی مکتب بریلوی نامیده می­شود، گوی سبقت را در شبه‌قاره (هند، پاکستان و بنگلادش) از نظر تعداد پیروان از سایر رقبا ربوده و دامنه نفوذ آن حتی به افریقا و اروپا رسیده است. مهم‌ترین ویژگی این مکتب که آن را از رقیب اصلی آن، مکتب دیوبند، جدا می­کند، دیدگاه آن به مقامات و جایگاه
پیامبر(ص) و پس از آن اهل بیت: و مقامات صوفیه است.
در این پژوهش نگاه بریلویان به جایگاه پیامبر(ص) در مسائلی، مانند خلقت نوری، علم غیب پیامبر(ص) و نظریه حاضر و ناظر، تبیین و سپس به نزاع بریلویان با دیوبندیان در این حوزه اشاره شده است.  با بررسی آموزه‌های مکتب بریلوی، می توان گفت که مهمترین اختلاف میان مکتب بریلوی و رقیب اصلی آن مکتب دیوبندی، نگاه هر یک به مقامات پیامبر گرامی اسلام است. در حالی که مکتب بریلوی دایره مقامات پیامبر گرامی اسلام(ص) را بسیار وسیع می‌داند و رویکرد حداکثری دارد، مکتب دیوبند، رویکرد حداقلی دارد. همچنین شخص احمدرضاخان با سرودن اشعار مختلف اوج ارادت خود را به ساحت پیامبر اسلام نشان می­دهد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. بدایونی، فضل رسول و بریلوی، احمدرضا (2001م)، المعتقد المنتقد مع شرحه المستند المعتمد بناء نجاة الابد، رضا آکادمی، بمبئی.
  2. برزنجی حسینی، احمد (1431ق)، غایة المأمول فی تتمة منهج الوصول فی علم الرسول، دارالمشاریع.
  3. بریلوی، احمدرضا (1433ق)، حدائق بخشش، مکتبة المدینه، کراچی.
  4. ـــــــــــ ، (2001م/الف)، انباء الحی بان کلامه المصون تبیان لکل شیء (ضمیمة المادة الغیبیة فی الدولة المکیه)، رضا آکادمی، بمبئی.
  5. ـــــــــــ ، (2001م/ب)، المادة الغیبیة فی الدولة المکیة، محقق: ضیاء المصطفی القصوری، مؤسسه رضا، لاهور، چاپ اول.
  6. ـــــــــــ ، (2005م/الف)، نفی الفیء عمن استنار بنوره کلی شیء، دعوت اسلامی، کراچی.
  7. ـــــــــــ ، (2005م/ب)، هدی الحیران فی نفی الفیء عن شمس الاکوان، دعوت اسلامی، کراچی.
  8. ـــــــــــ ، (2012م)، صلاة الصفا فی نور مصطفی، مترجم و محقق: انور احمدخان بغدادی، مرکز البحوث الاسلامیه، بمبئی، چاپ دوم.
  9. ـــــــــــ ، (2006م)، حسام الحرمین علی منحر الکفر و المین، محقق: محمد اسلم رضا، مؤسسه رضا، کراچی.
  10. ـــــــــــ ، (2014م/ب)، خالص الاعتقاد، مجلس رضا، لاهور.
  11. ـــــــــــ ، (2014م/الف)، انباء المصطفی بحال سر و اخفی، مجلس رضا، لاهور.
  12. ـــــــــــ ، (2005م/الف)، العطایا النبویة فی الفتاوی الرضویه، رضا فاندیشن، کراچی.
  13. ـــــــــــ ، (2005م/ب)، قمر التمام فی نفی الظل عن سید الانام، در فتاوی الرضویه، ج19، رساله 9.
  14. ـــــــــــ ، (2012م)، علم مصطفی9، لاهور، چاپ چهارم.
  15. دهلوی، سیداسماعیل (1417ق)، رسالة التوحید (ترجمه عربی تقویة الایمان)، مترجم: سیدابوالحسن ندوی، مجمع الملک فهد للطباعة المصحف الشریف، مدینه منوره.
  16. رضوی، غلام فرید (بی‌تا)، اثبات علم الغیب فی جواب ازالة الریب، مکتبة سعیدیة رضویه، لاهور.
  17. سعید، محمد مجید (2003م)، شاعر من الهند: دراسة فی دیوان بساطین الغفران، للشاعر الامام احمدرضاخان البریلوی، جامعة صدام للعلوم الاسلامیة، بغداد.
  18. سهارانپوری، خلیل احمد (1425ق)، المهند علی المفند، محقق: محمد بن آدم الکوثری، دارالفتح، عمان.
  19. شرق پوری، محمد انور قمر (1998م)، حضور رسالت مآب کا علم غیب، ضیاء القرآن، لاهور.
  20. علیزاده موسوی، سیدمهدی (1394ش)، مکتب دیوبند و جنبش جماعت تبلیغ، بوستان کتاب، قم.
  21. قادری، محمد عنایت‌الله (2003م)، حاضر و ناظر رسول، محقق: محمود احمد ساقی، نوریه رضویه، لاهور.
  22. کاظمی، سیداحمد سعید (بی‌تا)، تسکین الخواطر فی مسئلة الحاضر و الناظر، کاظمی پابلیکیشن، مولتان.
  23. گنگوهی، رشید احمد (بی‌تا)، البراهین القاطعة علی ظلام الانوار الساطعة، دارالاشاعت، کراچی.
  24. نعیمی، احمد یار خان (2003م)، جاء الحق، قادری پابلیشرز، لاهور.
  25. الهی ظهیر، احسان (1983م)، البریلویه عقائد و تاریخ، ادارة ترجمان السنة، لاهور.

پایگاه‌های اینترنتی

  1. دارالافتاء دارالعلوم دیوبند، فتوای شماره 42828 ( علم غیب کی متعلق عقیده) در:

https://darulifta-deoband.com/home/ur/islamic-beliefs/42828

  1. احناف دیجیتل لایبرری، حفظ الایمان کی عبارت پر شبه کا جواب، متن استفتاء و پاسخ اشرف علی تهانوی، در:

http://library.ahnafmedia.com/252-books/almuhannad-alal-mufannd/2646-swal-20