استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم؛ استادیار گروه فقه و اصول جامعة المصطفی العالمیه، قم، ایران
چکیده
تعیین محل احرام یکی از مسائل مهم حج تمتع است و هر چند کتابهای فقهی، شهر مکه مکرمه را محل احرام حج تمتع معرفی کردهاند؛ اما تعابیر متفاوت فقها در «افضلیت مسجدالحرام»، «استحباب احرام از مسجدالحرام» یا «افضلیت برخی اماکن داخل مسجدالحرام» حاکی از روشن نبودن جایگاه مسجدالحرام در مسئله احرام حج تمتع است! ازاینرو پرسش از نقش مسجدالحرام در احرام حج تمتع، مسئلهای است که نیازمند تحقیق و بررسی است. با تکیه بر تحلیلِ برآمده از صناعت اصولی حمل مطلق بر مقیّد مُثبت و موافق ـ البته با احراز وحدت حکم ـ جمع عرفی در روایاتِ بابْ حاکی از تعیّن مسجدالحرام در احرام حج تمتع است. از آنجایی که اتفاق علما و سیره مسلمانان بر جواز احرام حج در خارج از مسجدالحرام است، علما از این صناعت در جمعبندی تقابلِ بدوی روایات استفاده نکردهاند و به جمع تبرّعی افضلیت یا استحباب روی آوردهاند. این تحقیق با هدف شناخت حدود و ثُغور ادله و تبیین فقهی نقش مسجدالحرام در احرام حج تمتع انجام شده و نیل به این مَقصد در سایه توصیف و تحلیل گزارههای فقهی با گردآوری دادههای کتابخانه‌ای میسّر است که نتیجه آن، تعیین نقش مسجدالحرام به عنوان ظرفِ اَدای احرام حج تمتع است.
)