چیستی احرام در حج و عمره با تأکید بر تحلیل اقوال با رویکرد کاهش آنها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مدیر گروه فقه گردشگری جامعة المصطفی العالمیه

چکیده

احرام در عمره و حج رکن و شرط صحت همه اعمال عمره و بسیاری از واجبات حج است. چیستی احرام از مباحث چالشی بوده و شاهد بر آن وجود بیش از ده قول در تعریف آن است.
این نوشته به روش کتابخانه‌ای و با انگیزه شناخت حقیقت احرام با رویکرد کاهش اقوال در حقیقت آن است. ابتدا از پیشینه مسئله سخن گفته شده و سپس با نگاهی گذرا از منشأ اختلاف و کثرت اقوال بحث به میان آمده است و در این رابطه به چهار عامل اشاره شده است.
در پایان پس از ارجاع تمام اقوال به چهار مبنای کلی و نقد و بررسی آنها، این نتیجه به‌ دست می‌آید که حقیقت احرام اعتبار شرعی مانند زوجیت و طهارت است که از سوی شارع بعد از تحقق اسباب اعتبار می‌شود. نوآوری مقاله بر نوشته‌های مشابه، افزون بر روش، عبارت است از: توجه به تاریخ تحول، تحلیل اقوال، ملاک‌شناسی مبانی و کاهش اقوال به چهار قول.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. * قرآن

    1. آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسن (1409)، کفایة الاصول، قم، مؤسسه آل البیت:.
    2. ابن ادریس، محمد بن احمد (1417ق)، السرائر، قم، مؤسسة النشر الاسلامی‌.
    3. ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر، (1411ق)، جواهر الفقه، قم، مؤسسه نشر اسلامی جامعه مدرسین.
    4. ابن منظور، محمد بن مکرم، (1408ق)، لسان العرب، بیروت، دارإحیاء التراث العربی.
    5. أبوالصلاح حلبی، تقی بن نجم، (1403ق)، الکافی فی الفقه، اصفهان، مکتبة الإمام أمیرالمؤمنین٧.
    6. ازهری، محمد بن احمد، (1384ق)، تهذیب اللغة، قاهره، دارالقئمیة العربیة.
    7. بحرانی، یوسف بن احمد، (1408ق)، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
    8. بصری بحرانی، محمدامین، (1419)، کلمة التقوی، قم، ناشر: سیدجواد وداعی، چاپ سوم.
    9. تبریزی، میرزاجواد (1431ق)، تنقیح مبانی حج، قم، دارالصدیقة الشهیده، چاپ دوم.
    10. جوهری، اسماعیل بن حمّاد، (1407ق)، الصحاح، بیروت، دار العلم للملایین.
    11. حر عاملی، محمد بن حسن، (1410ق)، وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آل البیت:لإحیاء التراث.
    12. حکیم، سیدمحسن، (1389ش)، مستمسک العروة الوثقی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم.
    13. خلیل بن احمد (فراهیدی)، (1409ق)، کتاب العین، قم، مؤسسة الهجرت.
    14. خمینی، سیدروح‌الله، (1421ق)، تحریر الوسیلة، قم، مؤسّسة تنظیم و نشرآثار امام خمینی.
    15. خویی، ابوالقاسم، (1418ق)، موسوعه امام الخویی (ج33) قم، مؤسسه احیاء آثار الامام الخویی.
    16. ــــــــــ (1364ش)، معتمد العروة الوثقی، تقریر بحث السیدالخویی، بقلم سیدرضا خلخالی، قم.
    17. سبحانی، جعفر، (1382ش)، الحج فی الشریعة الاسلامیة الغراء، قم، مؤسسه امام الصادق، چاپ اول.
    18. سعید شرتونی، سعید بن عبدالله، (1416ق)، أقرب الموارد، دارالاسوه الطباعة و النشر.
    19. شهید اول، محمد بن مکی، (1410ق)، اللمعة الدمشقیة، بیروت، مؤسسة فقه الشیعة.
    20. ــــــــــ ، (1414ق)، غایة المراد فی شرح نکت الارشاد، قم، مرکز الابحاث و الدراسات الاسلامیه.
    21. شهید ثانی، زین الدین بن علی، (1414ق)، مسالک الافهام، مؤسسه معارف اسلامیه.
    22. شیخ صدوق، محمد بن علی، (1415ق)، المقنع، قم، نشر پیام امام هادی.
    23. صاحب جواهر، محمدحسن، (1367ش)، جواهر الکلام، بیروت، احیاء التراث و طهران، دارالکتب الاسلامی.
    24. طوسی، محمد بن حسن، (1404ق)، الجمل و العقود، قم، مؤسسه نشر اسلامی.
    25. ــــــــــ ، (1414ق)، امالی، قم، مؤسسة البعثة‌.
    26. ــــــــــ ، (1413ق)، الخلاف، قم، مؤسسه نشر الاسلامی، چاپ سوم.
    27. عراقی، ضیاء الدین، (1414ق)، شرح تبصرة المتعلمین، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
    28. علامه حلی، حسن بن یوسف، (1410ق)، مختصرالنافع، تهران، قسم الدراسات الإسلامیة فی مؤسسة البعثة، تهران.
    29. ــــــــــ ، (1413ق)، قواعد الاحکام، قم، مؤسسة نشر اسلامی.
    30. فاضل لنکرانی، محمد، (1423ق)، تفصیل الشریعة، قم، مرکز فقه الائمةالاطهار.
    31. فاضل هندی، محمد بن حسن (1416ق)، کشف اللثام عن قواعد الاحکام، تحقیق موسسة النشر الاسلامی.
    32. فیومی، محمد بن علی، (1405ق)، مصباح المنیر، قم.
    33. کاشف الغطاء، جعفر بن خضر، (1422ق)، کشف الغطاء، قم، مکتب العلام الاسلامی.
    34. گلپایگانی، محمدرضا، (1405ق)، الحج، تقریر بحث آیة الله گلپایگانی، بقلم احمد صابری همدانی، قم، دارالقرآن الکریم.
    35. محقق حلی، جعفر بن حسن، (1389ق)، شرائع الإسلام، نجف أشرف، الآداب.
    36. ــــــــــ ، (1408ق)، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم، مؤسسه اسمائیلیان.
    37. محقق داماد، سیدمحمد، (1397ق)، کتاب الحج، مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه.
    38. محقق کرکی، علی بن حسین، (1415ق)، جامع المقاصد، قم، مؤسسة آل البیت.
    39. مروارید، علی اصغر، (1410ق)، سلسلة الینابیع الفقهیة، بیروت، دارالتراث.
    40. مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، (1405ق)، مجمع الفائدة والبرهان، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
    41. موسوی عاملی، سیدمحمد، (1410ق)، مدارک الاحکام، قم، مؤسسة آل بیت.
    42. نراقی، احمد بن محمدمهدی، (1415ق)، مستند الشیعة، مؤسسة آل البیت:لإحیاء التراث.
    43. یزدی، محمدکاظم، (1417ق)، العروة الوثقی، قم، مؤسسه نشر اسلامی.