بررسی روایات ترغیب به زیارت سیدالشهدا (ع) در صورت خوف و خطر جانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

سطح سه حوزه علمیه قم؛ پژوهشگر گروه فقه پزشکی مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)

چکیده

زیارت حائر حسینی (ع) از افضل طاعاتی است که در روایات ترغیب شدیدی به آن دیده می‌شود. در طول تاریخ، حکومت‌های جائر درصدد محو آثار حرم و منع زائران حضرت بوده‌اند و از سوی مقابل ائمه اطهار: نیز شیعیان را به ترک نکردن زیارت، حتی در صورت خوف و خطر، ترغیب کرده‌اند.
در این مقاله به بررسی فقهی ـ روایی تعارض این روایات با ادله لزوم حفظ جان، ادله‌ای که احکام ضرری را نفی می‌کند، ادلة تشریع تقیه و ادلة نهی از به هلاکت انداختن خود در قرآن ـ در فرض عمومیت ازمانی روایات ـ پرداخته‌ایم و ادله عامی که مانع اطلاق روایات است را تبیین کرده‌ایم که در موارد خطر جانی قطعی، اطلاقات حفظ نفس حاکم‌است، اما در باقی موارد التزام به روایات مزبور اشکالی ندارد. ولی در صورتی که دلالت روایات مزبور را مربوط به همان زمان صدورشان بدانیم، به کلی این روایات از صلاحیت استدلال و تعارض با عمومات وجوب حفظ نفس خارج می‌شوند و عمومات روایات ترغیب به زیارت حائر حسینی نیز محکوم قواعد عام مزبور خواهد بود؛ در نتیجه تفاوتی بین شخصیه یا حقیقیه بودن این روایات نخواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. قرآن کریم

    1. آخوند خراسانی، محمدکاظم (1409ق). کفایة الاصول، قم، مؤسسه آل البیت:
    2. ابن قولویه قمی، جعفر بن محمد (1356ش). کامل الزیارات، مصحح: عبدالحسین امینی، نجف، دارالمرتضویة.
    3. انصاری، مرتضی بن محمدامین، (1414ق). رسائل فقهیة، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
    4. بجنوردی، میرزاحسن (1419ق). القواعد الفقهیة، قم، نشر الهادی، ج5.
    5. خوئی، سیدابوالقاسم (1418ق). موسوعة الامام الخوئی، قم، مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی، ج2 و 5.
    6. ــــــــــــ ، (1422ق). مصباح الاصول، قم، مؤسسة احیاء اثار الامام الخوئی، ج1.
    7. ربانی بیرجندی، محمدحسن (1400ش). شرف صحبت جانان، قم، نشر دانش حوزه.
    8. سند، محمد (1432ق). الشعائر الحسینیة، قم، دار زین‌العابدین، ج2.
    9. شیخ صدوق، محمد بن علی (1378ش). عیون اخبار الرضا7، تهران، نشر جهان، ج2.
    10. ــــــــــــ ، (1406 ق). ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، قم، دارالشریف الرضی للنشر.
    11. طباطبائی قمی، سیدتقی (1362 ش). ثلاث رسائل، تهران، محلاتی.
    12. طباطبائی، سیدعلی (1418ق). ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل، قم ، مؤسسه آل‌البیت:، ج8.
    13. طبرسی، فضل بن حسن (1372ش). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، محقق: محمدجواد بلاغی، تهران، نشر ناصرخسرو، چاپ سوم، ج2.
    14. طوسی، محمد بن حسن (1407ق). تهذیب الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیة، چاپ چهارم، ج6.
    15. علیدوست، ابوالقاسم (1390ش). فقه و مصلحت، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ دوم.
    16. فراهیدی، خلیل بن احمد (1410ق). کتاب العین، قم، نشر هجرت، چاپ دوم، ج5.
    17. کلیددار، عبدالجواد (1389ش) تاریخ کربلاء و حائر حسینی، ترجمه: مسلم صاحبی، تهران، مشعر.
    18. کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیة، چاپ چهارم، ج4.
    19. مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الانوار، بیروت، دار احیاء‌التراث‌العربی، چاپ دوم، ج98 و 45 و 67.
    20. ــــــــــــ ، (1404ق). مرآة العقول فی شرح اخبار آل‌الرسول، تهران، دارالکتب الاسلامیة، چاپ دوم، ج11.
    21. مجموعة من العلماء (1432ق). رسائل الشعائر الحسینیة، جمع‌آوری و تحقیق و تعلیقه از شیخ‌محمد حسون، قم، مؤسسة الرافد للمطبوعات، ج2.
    22. مؤمن قمی، محمد (1415ق). کلمات سدیدة فی مسائل جدیدة، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
    23. نائینی، محمدحسین (1376ش). فوائد الاصول، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج1.
    24. یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم (1409ق). العروة الوثقی، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ج2.
    25. ــــــــــــ ، (1419ق). العروة الوثقی مع تعلیقات عدة من الفقهاء و العظام، محقق: احمد محسنی سبزواری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ج3.