تحلیل وجه جمع روایات حاکی بر «وظیفه حائض بعد از احرام عمره تمتع»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

2 استاد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

یکی از مشکلاتی که زنان هنگام عزیمت به مکه مکرمه برای انجام فریضه حج با آن مواجه هستند، وقوع عادت ماهانه بعد از احرام عمره تمتع است؛ مشکلی که فقیه در حل این مسئله با آن مواجه است، وجود روایت‌های مختلف و متعارض است. برای حل تعارض بین روایت‌ها و مشخص شدن حکم نهایی در این‌‌باره دو روش مطرح شده است؛ نخست شیوه مشهور که متکی بر سنجش دو‌به‌دوی دلیل‌های متعارض است. در این فرض شش‌حکم مختلف و گاه متعارض نسبت به مسئله یادشده به‌دست می‌آید و تعارض حکم‌های استخراج‌شده، مشکل روش این دسته از فقیهان است. دوم شیوه و نظریه انقلابِ نسبت است که بر اساس این شیوه نیز بالغ بر ده نوع احتمالِ سنجش متفاوت بین دلیل‌ها وجود دارد که هریک به نتیجه‌های متفاوتی منتهی می‌شود مشکل این روش ترجیح بلامرجح بودن تقدم هریک از نسبت‌سنجی‌هاست. اما به نظر می‌رسد می‌توان با تحلیل و تطبیق دو مدل مطرح شده در فرع فقهی فوق و استخراج ضابطه‌هایی برای چگونگی ترجیح نسبت‌سنجی‌هایِ مختلف، این مشکل را برطرف کرده و ثمره پذیرش نظریه انقلاب‌ نسبت را در فرع فقهی بیان‌شده به خوبی نشان داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. آشتیانی، محمود (بی‌تا). حاشیة علی درر الفوائد، قم، مولف، چ1.
  2. اراکی، محمدعلی (1413ق). رسالة فی الخمس، قم، مؤسسه در راه حق، چ1.
  3. تقوی اشتهاردی، حسین (1418ق). تنقیح الأصول، تهران، مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی=، چ1، ج4.
  4. حائری یزدی، عبدالکریم (1418ق). درر الفوائد، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چ6.
  5. حسینی روحانی، سیدصادق (1412ق). فقه الصادق7، قم، دارالکتاب، چ1، ج10.
  6. خویی، سیدابوالقاسم‏ (1352). أجود التقریرات‏ (تقریرات درس محمدحسین نائینی)، قم، مطبعة العرفان، چ1، ج2.
  7. شاکری، بلال (1396ش). «ضابطه‌مندسازی نظریه انقلاب نسبت»، جستارهای فقهی و اصولی، 6، بهار، 29 ـ 44.
  8. شاکری، بلال و فخلعی، محمدتقی (1399ش). «واکاوی قاعده تبعیض در حجیت»، جستارهای فقهی و اصولی، 18، بهار، 7 ـ 33.
  9. شاکری، بلال و فخلعی، محمدتقی و حائری، محمدحسن (1399ش). «ماهیت انقلاب نسبت (نگاهی نو به روش‌شناسی ملااحمد نراقی در حل تعارضات)»، پژوهش‌های اصولی، 24، پاییز، 33 ـ 64.
  10. صافی، لطف‏الله (1428ق). بیان الأصول‏، قم، دایرة التوجیه و الارشاد الدینی فی مکتب المرجع الدینی آیةالله العظمی الشیخ‌لطف‌الله الصافی الگلپایگانی چ1، ج3.
  11. طوسی، محمد بن حسن (1407ق). تهذیب الاحکام، مصحح: حسن موسوی خراسانی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چ4، ج5.
  12. عراقی، ضیاءالدین، (1420ق). مقالات الأصول، قم، مجمع الفکر الإسلامی، چ1، ج2.
  13. فرحی، سیدعلی (1386ق). تحریر الأصول‏ (تقریرات درس میرزاهاشم آملی)، قم، مکتبة الداوری، چ1.
  14. کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی، مصحح: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب الإسلامیة، چ4، ج4.
  15. کاظمی خراسانی، محمدعلی (1376). فوائد الاُصول‏ (تقریرات درس محمدحسین نائینی)، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ1، ج4.
  16. نراقی، احمد بن محمدمهدی (1375). عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام‏، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، چ1.
  17. واعظ حسینی بهسودی، محمد سرور (1422ق). مصباح الأصول (تقریرات درس ابوالقاسم خویی)، قم، مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی، چ1، ج2.
  18. هاشمی شاهرودی، علی‏ (1419ق). دراسات فی علم الأصول‏ (تقریرات درس ابوالقاسم خویی)، قم، مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت: ، چ1، ج4.
  19. هاشمی شاهرودی، محمود (1417ق). بحوث فی علم الأصول‏ (تقریرات درس سیدمحمدباقر صدر)، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت:‏، چ3، ج9.