1
دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
2
استاد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
چکیده
یکی از مشکلاتی که زنان هنگام عزیمت به مکه مکرمه برای انجام فریضه حج با آن مواجه هستند، وقوع عادت ماهانه بعد از احرام عمره تمتع است؛ مشکلی که فقیه در حل این مسئله با آن مواجه است، وجود روایتهای مختلف و متعارض است. برای حل تعارض بین روایتها و مشخص شدن حکم نهایی در اینباره دو روش مطرح شده است؛ نخست شیوه مشهور که متکی بر سنجش دوبهدوی دلیلهای متعارض است. در این فرض ششحکم مختلف و گاه متعارض نسبت به مسئله یادشده بهدست میآید و تعارض حکمهای استخراجشده، مشکل روش این دسته از فقیهان است. دوم شیوه و نظریه انقلابِ نسبت است که بر اساس این شیوه نیز بالغ بر ده نوع احتمالِ سنجش متفاوت بین دلیلها وجود دارد که هریک به نتیجههای متفاوتی منتهی میشود مشکل این روش ترجیح بلامرجح بودن تقدم هریک از نسبتسنجیهاست. اما به نظر میرسد میتوان با تحلیل و تطبیق دو مدل مطرح شده در فرع فقهی فوق و استخراج ضابطههایی برای چگونگی ترجیح نسبتسنجیهایِ مختلف، این مشکل را برطرف کرده و ثمره پذیرش نظریه انقلاب نسبت را در فرع فقهی بیانشده به خوبی نشان داد.
شاکری، بلال (1396ش). «ضابطهمندسازی نظریه انقلاب نسبت»، جستارهای فقهی و اصولی، 6، بهار، 29 ـ 44.
شاکری، بلال و فخلعی، محمدتقی (1399ش). «واکاوی قاعده تبعیض در حجیت»، جستارهای فقهی و اصولی، 18، بهار، 7 ـ 33.
شاکری، بلال و فخلعی، محمدتقی و حائری، محمدحسن (1399ش). «ماهیت انقلاب نسبت (نگاهی نو به روششناسی ملااحمد نراقی در حل تعارضات)»، پژوهشهای اصولی، 24، پاییز، 33 ـ 64.