1
استادیار گروه فقه و حقوق دانشگاه آزاد اسامی واحد مشهد
2
دانشجوی دکتری فقه و حقوق دانشگاه آزاد اسامی واحد مشهد
چکیده
ذات عِرق بخشی از وادیعقیق است که پیامبر اکرم(ص) آن را میقات اهل نجد و عراق قرارداد. اهل سنت به اجماع، آن را محل احرام می‌دانند؛ ولی از ظاهر عبارات فقهایامامیهسه قول متصور است: مشهور فقها به جواز احرام از ذات عِرق در حال اختیارتصریحکردهاند؛ از تعابیرعدهای از فقها وجوب احرام از قبل ذات عرق در حال غیرتقیهیابیماریفهمیدهمیشود و معدودی از فقهای معاصر، اشاراتی به وجوب احرام از ذات عرق هنگام تقیه دارند. پس از بررسی اقوال و ادله، قول اولپذیرفته شد. از ظاهر قول دوم دست برداشته شد و بر معنایغیر ظاهر حمل گردید. همچنین قول سوممنافاتی با جواز احرام از ذات عرق در حال اختیار ندارد؛ بدینصورت که احرام از ذات عرق در حال اختیار، جایز است و در حال تقیه واجب؛ هرچند در عصر حاضر تقیه، وجهی ندارد.
ابن ادریس حلی، محمد بن منصور (۱۴۱۰ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم.
ابن قدامه، عبدالله بن احمد (۱۹۸۸م)، المغنی علی مختصر الخرقی، بیروت، المکتب الاسلامی.
ابن منظور، محمد بن مکرم (۱۴۱۴ق)، لسان العرب، تحقیق احمد فارس صاحب الجوائب، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ سوم.
ابن عبدالحق، عبدالمؤمن بن عبدالحق (۱۴۱۲ق)، مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنة و البقاع، تحقیق علیمحمد بجاوی، بیروت، دارالجیل.
اشتهاردی، علیپناه (۱۴۱۷ق)، مدارک العروة، تهران، دارالأسوة للطباعة و النشر، چاپ اول.
افتخاری گلپایگانی، علی (۱۴۲۸ق)، آراء المراجع فی الحج، قم، نشر مشعر، چاپ دوم.
امام هشتم، علی بن موسیالرضا۸ (۱۴۰۶ق)، فقه الرضا، مؤسسه آل البیت:، چاپ اول.
انصاری دزفولی، مرتضی بن محمدامین (۱۴۱۲ق)، التقیة، تحقیق شیخ فارس الحسون، قم، مؤسسه قائم آل محمد[، چاپ اول.
بحرانی، محمد سند (۱۴۲۳ق)، سندالعروة الوثقی ـ کتاب الحج، بیروت، مؤسسة أمالقری للتحقیق و النشر، چاپ اول.
بحرانی، یوسف بن احمد (۱۴۰۵ق)، الحدائق الناضرة، تحقیق محمدتقی ایروانی و سیدعبدالرزاق مقرم، قم، مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت:، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
جوهری، اسماعیل بن حماد (۱۴۰۷ق)، الصحاح، تحقیق احمد عبدالغفور، بیروت دارالعلم للملایین، چاپ چهارم.
حداد عادل، غلامعلی (با اشراف (۱۳۸۳): دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، چاپ اول.
حر عاملی، محمد بن حسن (۱۴۰۹ق)، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسه آلالبیت: لإحیاء التراث، چاپ اول.
)