واکاوی فقهی تقدیم طواف حج، و سعی بر وقوفین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فقه و حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

2 عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

تحقیق پیش‌رو به بررسی حکم جواز تقدیم طواف حج و سعی بین صفا و مروه بر وقوف در سرزمین عرفات و مشــعر می‌پردازد. تتبع در کلمات فقها نشان می‌دهد که درباره حکم تقدیم این مناسک، اختلاف هســت. از دیدگاه مشهور فقها، تقدیم این مناسک در حال اختیار، برای عموم حج‌گزاران جایز نیست. آنان با استناد به برخی روایات صحیح، معتقد شده‌اند که فقط حج‌گزاران معذور همچون سال‌خوردگان، افراد مریض و معلول و بانوانی که از پیشامد قاعدگی ترسان‌اند، می‌توانند مناسک مورد گفتگو را بر وقوفین مقدم سازند؛ اما در مقابل، برخی فقها اعتقادشــان بر این امر سامان یافته که تقدیم طواف حج و سعی، برای عموم حج‌گزاران جایز و البته مکروه اســت و افضل این اســت که حج‌گزاران، چنانچه عذری ندارند، این مناسک را به تأخیر اندازنــد و در زمان خودش انجام دهند.
نتایج این تحقیق، که به صورت کتابخانه‌ای ونرم‌افزاری و با تحلیل ادله و روایات صورت گرفته، بیانگر این است که اسناد شرعی دال بر جواز تقدیم، با نظر مشهور فقها مساعد نیست و جواز تقدیم در حال اختیار، هرچند با کراهت همراه است، مطابق صواب به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1. آبی، حسن بن ابیطالب (1417ق)، کشف الرموز فی شرح مختصر النافع، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ سوم.
2. ابن ادریس حلی، محمد بن احمد (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌، چاپ دوم.
3. ابن حمزه، محمد بن علی (1408ق)، الوسیلة إلی نیل الفضیلة، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی، چاپ اول.
4. ابن سعید حلی، یحیی بن احمد (1405ق)، الجامع للشرائع، قم، مؤسسة سیدالشهداء العلمیة، چاپ اول.
5. انصاری، محمد بن شجاع (1424ق)، معالم الدین فی فقه آل یاسین، قم، موسسه امام صادق7، چاپ اول.
6. حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، قم، مؤسسه آل البیت:، چاپ اول.
7. حکیم، سید محسن (1416ق)، دلیل الناسک، نجف، مدرسه دار الحکمه، چاپ سوم.
8. خمینی، سیدروح‌الله (بی‌تا)، تحریر الوسیلة، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم، چاپ اول.
9. خویی، سیدابوالقاسم (1410ق)، المعتمد فی شرح المناسک، قم، منشورات مدرسه دار العلم، چاپ اول.
10. سبحانی، جعفر (1427ق)، الحج فی الشریعة الاسلامیة الغراء، قم، موسسه امام صادق7، چاپ اول.
11. شبیری زنجانی، سیدموسی (1421ق)، مناسک الحج، قم، مؤسسة الولاء للدراسات، چاپ اول.
12. شهید اول، محمد بن مکی (1417ق)، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم.
13. شیخ صدوق، محمّد بن علی (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم.
14. عراقی، آقاضیاء‌الدین (1414ق)، شرح تبصرة المتعلمین، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول.
15. علامه حلی، حسن‌ بن ‌یوسف (1412ق)، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول.
16. ــــــــــــــ  (1413ق)، مختلف الشیعه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم.
17. کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق)، کافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم.‌
18. محقق حلی، جعفر بن حسن (1408ق)، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم، مؤسسه اسماعیلیان.‌
19. ــــــــــــــ  (1418ق)، المختصر النافع فی فقه الامامیة، قم، مؤسسة المطبوعات الدینیة، چاپ ششم.
20. محقق داماد، سیدمحمد (1401ق)، کتاب الحج، قم، چاپخانه مهر، چاپ اول.
21. مظاهری، منصور (1397ش)، مناسک حج، تهران، نشر مشعر.
22. مظفر، محمدرضا (بی‌تا)، اصول الفقه، قم، انتشارات اسماعیلیان.
23. موسوی عاملی، محمد بن علی (1411ق)، مدارک الاحکام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، مؤسسه آل البیت:، چاپ اول.
24. نجفی، محمدحسن بن باقر (1404ق‌)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم.