واکاوی حکم حج در فرض حصر تحصیل زاد و راحله با پرداخت بهای بیش از معمول

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشآموخته سطح ۴ حوزه علمیه قم و دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسامی دانشگاه سیستان و بلوچســتان

3 استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسامی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

امروزه با توجه به تورم و نوسانات بازار، گاهی تحصیل اسباب حج، منحصر در پرداخت بهای گزاف و بالاتر از ثمن‌المثل است. مشهور فقهای امامیه، معتقدند تحصیل زاد و راحله در فرض مذکور، بر کسی که قادر به تحصیل باشد، واجب است. البته برخی، وجوب تحصیل زاد و راحله را به عدم ضرر و حرج منوط کرده‌اند. در این پژوهش، که به روش توصیفی ـ تحلیلی به نگارش در آمده، اثبات شده در جایی که تحصیل زاد و راحله، مستلزم ضرر و حرج باشد، اساساً مقتضی وجوب حج وجود ندارد؛ لذا تمسک به عناوین ثانویه نظیر لاضرر جهت اثبات وجود مانع، وجهی ندارد. و در جایی که مستلزم ضرر و حرج نباشد، مقتضای اصل برائت و یا استصحاب، عدم وجوب حج است. در هر صورت، انجام حج در فرض مذکور واجب نیست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. قرآن کریم.
  2. آلشیخ راضی، محمد طاهر (۱۴۲۶ق). بدایة الوصول فی شرح کفایة الأصول، چاپ دوم، قم، بینا.
  3. آملی، محمدتقی (۱۳۸۰ق). مصباح الهدی فی شرح العروة الوثقی، چاپ اول، تهران، بینا.
  4. ابن حیون، نعمان بن محمد (۱۳۸۵ق). دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، چاپ اول، قم، مؤسسة آل البیت:.
  5. انصاری، محمد بن شجاع (۱۴۲۴ق). معالم الدین فی فقه آل یاسین، چاپ اول، قم، مؤسسه امام صادق۷.
  6. ایروانی، علی (۱۴۲۲ق). الأصول فی علم الأصول، چاپ اول، قم، بینا.
  7. بجنوردی، سیدحسن (۱۴۱۹ق). القواعد الفقهیة، چاپ اول، قم، نشر الهادی.
  8. بروجردی، سیدحسین (۱۴۱۳ق). تقریرات ثلاث، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  9. بهجت، محمدتقی (۱۴۲۴). مناسک حج و عمره (بهجت)، چاپ سوم، قم، انتشارات شفق.
  10. حر عاملی، محمد بن حسن (۱۴۰۹ق). وسائل الشیعة، چاپ اول، قم، مؤسسه آل البیت:.
  11. ـــــــــــــــــــ (۱۴۱۲ق). هدایة الأمة إلی أحکام الأئمة ـ منتخب المسائل، چاپ اول، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة.
  12. خمینی، سیدروحالله (۱۴۰۴ه‍‍‍ .ق). زبدة الأحکام، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول.
  13. خویی، سیدابوالقاسم (۱۴۱۶ق). معتمد العروة الوثقی، چاپ دوم، قم، منشورات مدرسة دار العلم.
  14. سبحانی تبریزی، جعفر (۱۴۲۴ق). إرشاد العقول الی مباحث الأصول، چاپ اول، مؤسسه امام صادق٧، قم.
  15. سیستانی، علی (بیتا). قاعدة لا ضرر و لا ضرار، چاپ اول، قم، بینا.
  16. شبیری زنجانی، سیدموسی (۱۴۲۱ق). مناسک الحج (للشبیری)، چاپ اول، قم، مؤسسة الولاء للدراسات.
  17. شریف مرتضی، علی بن حسین (۱۴۱۷ق)، المسائل الناصریات، رابطة الثقافة العلاقات الاسلامیة، چاپ اول، تهران.
  18. شهید اول، محمد بن مکی (۱۴۱۷ق). الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  19. صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر (بیتا). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، چاپ هفتم، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  20. صافی گلپایگانی، لطفالله (۱۴۲۳ق). فقه الحج (للصافی)، چاپ اول، قم، مؤسسه حضرت معصومه۳.
  21. طوسی، محمد بن حسن (۱۳۸۷ق). المبسوط فی فقه الإمامیة، چاپ سوم، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
  22. عارفی پشی، علی (۱۳۷۴ش). البدایة فی توضیح الکفایة، چاپ اول، تهران، بینا.
  23. علامه حلی، حسن بن یوسف (بیتا). تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة، چاپ اول، مشهد، مؤسسه آل البیت:.
  24. فاضل هندی، محمد بن حسن (۱۴۱۶ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  25. فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (بیتا). مفاتیح الشرائع، چاپ اول، قم، کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی.
  26. کاشفالغطا، جعفر بن خضر (بیتا). القواعد الستة عشر، نجف، مؤسسه کاشفالغطا.
  27. کاشفالغطا، حسن بن جعفر (۱۴۲۲ق). أنوار الفقاهة ـ کتاب الحج، چاپ اول، نجف، مؤسسه کاشفالغطا.
  28. لنکرانی، محمد فاضل موحدی (بیتا). مناسک الحج (للفاضل).
  29. محقق سبزواری، محمدباقر بن محمدمؤمن (۱۲۴۷ق). ذخیرة المعاد فی شرح الإرشاد، چاپ اول، قم، مؤسسه آل البیت:.
  30. مکارم شیرازی، ناصر (۱۴۲۸ق). انوار الأصول، چاپ دوم، قم، بینا.
  31. موسوی عاملی، محمد بن علی (۱۴۱۱ق). مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، چاپ اول، بیروت، مؤسسه آل البیت:.
  32. نائینی، محمدحسین (۱۳۵۲ش). أجود التقریرات، چاپ اول، قم، بینا.
  33. نراقی، احمد بن محمد مهدی (۱۴۱۵ق). مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، چاپ اول، قم، مؤسسه آل البیت:.
  34. یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم (۱۴۱۵ق). سؤال و جواب (للسید الیزدی)، چاپ اول، تهران، مرکز نشر العلوم الإسلامی.
  35. ـــــــــــــــــــ (۱۴۱۹ق). العروة الوثقی، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  36. ـــــــــــــــــــ (۱۴۲۲ق). العروة الوثقی مع تعالیق الإمام الخمینی، چاپ اول، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی