مدرس حوزه و دانشگاه؛ دکتری رشته مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی دانشگاه ادیان و مذاهب
چکیده
نخستین عمل در مناسک حج و عمره، احرام است. امام صادق(ع) فرمود: احرام از میقات‌های پنجگانه‌ای که رسول خدا معین کرده، انجام می شود. هر مسلمانی باید برای انجام مناسک حج مواقیت را بشناسد و از آنجا محرم شود»؛ و در حریم یار بدون احرام نمی توان وارد شد؛ اما کسانی که به هر دلیلی نتوانند از مواقیت منصوص محرم شوند، آیا می توانند از محاذات میقات محرم شوند و به میقات نروند یا باید به محاذات هر میقات رسیدند، از همانجا محرم شوند؟ مشهور فقیهان امامیه و عامه و به اجماع آنها، احرام از محاذی مواقیت را احرام از خود مواقیت دانسته اند و میقاتیت را دخیل در حکم ندانسته اند. گرچه میقات بودن محاذی مسجد شجره از بین مواقیت اتفاقی است، ولی در بقیه مواقیت میقات بودن محاذات آنها اختلافی است و خود معرکه آرای فقیهان است؛ هرچند سیره مسلمین نیز اینگونه نبوده است که حتماً به میقات بروند. شناخت حکم احرام از محاذات مواقیت از دیرباز تاکنون فقیهان و مکلفین مذاهب اسلامی را با مشکلاتی مواجه ساخته است. بررسی اقوال و انظار فقهای مذاهب اسلامی و حدود و ثغور محاذات مواقیت و نیل به این مقصود، در سایهسار توصیف گزاره های فقه مذاهب اسلامی، با گردآوری داده های کتابخانه ای میسر است. نتیجه اینکه موضوع در روایات محاذات است نه مسجد شجره و قیود در روایت ظهور در احترازیت ندارد و به قرینه وحدت سیاق حمل بر قیود غالبی خواهد شد و دیگر جایی برای تمسک به اصول باقی نمی ماند.
)
