بازپژوهی حکم غسل احرام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی جامعة المصطفی و استاد درس خارج حوزه علمیه قم

چکیده

یکی از واجبات مناسک حج و عمره، احرام است. احرام دارای واجبات و مستحباتی است. هرچند مشهور فقها از زمان سید مرتضی= تاکنون غسل را یکی از مستحبات احرام دانسته‌اند، اما با بررسی دقیق اقوال فقها در این موضوع، روشن می‌شود که قول مشهور قدما، وجوب غسل احرام است. بررسی ادله طرفین نیز نظریه وجوب غسل احرام را اثبات می‌کند. البته مخالفت با شهرت عظیم متأخرین مبنی بر استحباب غسل احرام، مشکل است؛ منتها پرواضح است که مخالفت با نصوص و نظریه اکثر قدما، مشکل‌تر از آن خواهد بود. بنابراین، راه نجات در احتیاط است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


* قرآن کریم
1. آملی، محمدتقی (1380ق). مصباح الهدی فی شرح العروة الوثقی، تهران، نشر مؤلف‌‌.
2. ابن ادریس حلی، محمد بن منصور (1410 ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی‏، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
3. ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر (1406ق)، المهذّب، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
4. ابن حمزه، محمد بن علی‌ (1408ق). الوسیلة الی نیل الفضیلة، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
5. ابن زهره، حمزة بن علی (1418ق). غنیة النزوع الی علمی الاصول والفروع، قم، مؤسسة الامام الصادق7.
6. ابن سعید حلی، یحیی بن احمد  (1405ق). الجامع للشرایع، قم، مؤسسة سیدالشهداء:.‌
7. ابن فهد حلی، احمد بن محمد (1407ق). المهذب البارع، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
8. _________________ (1409 ق). الرسائل العشر‌، قم، انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی1.
9. اصفهانی، سیدابوالحسن، (1421ق). وسیلة النجاة، همراه با حاشیه امام خمینی1، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی1 .
10. انصاری، مرتضی بن محمدامین (1415ق). کتاب الطهارة‌، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
11. بحرالعلوم‌، سیدمهدی (1406ق). الدرة النجفیة ـ الدرة البهیة فی الطهارة والصلاة‌، بیروت، دار الزهراء‌.
12. بحرانی، یوسف بن احمد (1405ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏‏.
13. بیهقی نیشابوری کیدری،  محمد بن حسین‌ (1416ق). اصباح الشیعة، قم، مؤسسة الامام الصادق7.
14. جمعی از نویسندگان (1392ش). مناسک حج، قم، نشر مشعر.
15. حجت کوه‌کمره‌ای (بی­تا). رساله عملیه، بی‌جا، بی‌نا.
16. حر عاملی، محمد بن حسن (1403ق). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، تهران، المکتبة الاسلامیة.
17. حسینی شاهرودی، سیدمحمود بن علی (1402ق). کتاب الحج، قم، مؤسسه انصاریان.
18. حسینی عاملی، سیدمحمدجواد (بی­تا). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمة، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
19. حکیم، سیدمحسن (1416ق‌).مستمسک العروة الوثقی، قم، مؤسسة دار التفسیر‌.
20. خمینی، سید روح‌الله (بی­تا). تحریر الوسیلة، مؤسسه مطبوعات دار العلم.
21. خویی، سیدابوالقاسم (1416ق‌). معتمد العروة الوثقی‌، قم، منشورات مدرسة دار العلم‌.
22. ___________ (1418ق). موسوعة الامام الخوئی، قم، مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی.
23. شبیری زنجانی، سیدموسی (بی‌تا). 33 مسئله حج، بی‌جا، بی‌نا.
24. شهید اول، محمد بن مکی (1417ق). الدروس الشرعیة، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
25. ______________ (1419ق). ‌ذکری الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، مؤسسه آل‌البیت:.
26. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی (1413ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیة.
27. شیخ بهایی، محمد بن حسین‌ (1390ق). الحبل المتین فی أحکام الدین‌، قم، کتابفروشی بصیرتی‌.
28. _________________‌ (1414ق). مشرق الشمسین وإکسیر السعادتین مع تعلیقات الخواجوئی‌، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة.
29. ________________‌ (1429ق). جامع عباسى و تکمیل آن، قم، ‏دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏.
30. شیخ صدوق، محمد بن علی (1413ق). کتاب من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
31. ________________ (1415ق). المقنع، قم، مؤسسه امام هادی7‌.
32. صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی‌.
33. طباطبائی کربلائی، علی بن محمد (1418 ق). ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل، قم، مؤسسه آل‌البیت:.
34. طباطبایی، سیدمحمود (بی‌تا). المواهب السنیة، بی‌جا، بی‌نا.
35. طوسی، محمد بن حسن (1400ق). النهایة فی مجرد الفقه والفتاوی، بیروت، دار الکتاب العربی.
36. _____________ (1407ق). الخلاف‏، قم، ‏دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏.
37. _____________ (1407ق)، تهذیب الأحکام، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
38. عراقی، ضیاء‌الدین (1414ق). شرح تبصرة المتعلمین‌، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
39. علامه حلی، حسن بن یوسف (1411ق). تبصرة المتعلمین فی أحکام الدین‌، تهران، مؤسسه چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌‌.
40. ________________ (1412ق). ‏منتهی المطلب فی تحقیق المذهب‏، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة.
41. ________________ (1413ق). مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏.
42. ________________‌ (1421ق). ‌تلخیص المرام فی معرفة الأحکام، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
43. ________________ (بی‌تا). تحریر الأحکام علی مذهب الإمامیة، مشهد، مؤسسه آل‌البیت:.
44. ________________ (1414ق). تذکرة الفقهاء، قم، مؤسسه آل‌البیت:.
45. ________________ (1410ق). إرشاد الأذهان إلی أحکام الإیمان، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
46. ________________ (1413ق). قواعد الاحکام، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
47. علم‌الهدی ، علی بن حسین  (1417ق‌). المسائل الناصریات‌، تهران، رابطة الثقافة والعلاقات الإسلامیة.
48. _______________ (1387ق). جمل العلم و العمل، النجف، مطبعة الآداب‌.
49. علی بن موسی8، امام هشتم (1406ق). فقه الرضا‌، مشهد، مؤسسة آل‌البیت:.
50. فاضل مقداد، مقداد بن عبداللّه (1404ق). ‌التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، قم، انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
51. فاضل هندی، محمد بن حسن‌ (1416ق). کشف اللثام والإبهام عن قواعد الأحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌.‌
52. فیض کاشانی، محمدمحسن (1401ق). مفاتیح الشرایع، قم، مجمع الذخائر الاسلامیة.
53. کاشف‌الغطاء، جعفر بن خضر (1422ق). کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم‌.
54. کشی، محمد بن عمر، (1390 ق)، رجال الکشی، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه فردوسی مشهد.
55. گلپایگانی، سیدمحمدرضا (1403ق). کتاب الحج‌، قم، دار القرآن الکریم‌.
56. ______________ (1413ق). هدایة العباد، قم، دار القرآن الکریم.
57. مامقانی، عبدالله (بی­تا). مناهج المتقین، بی‌جا، بی‌نا.
58. محقق حلی، جعفر بن حسن (1407ق). المعتبر فی شرح المختصر، قم، مؤسسه سیدالشهداء7.
59. _______________  (1415ق). المختصر النافع، قم، المعارف الاسلامیة.
60. محقق داماد (1410ق). کتاب الحج، قم، چاپخانه مهر.
61. محقق سبزواری، محمدباقر بن محمدمؤمن (1423ق). کفایة الأحکام‌، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
62. ______________________‌ (1427ق).ذخیرة المعاد فی شرح الإرشاد‌، قم، مؤسسه آل‌البیت:‌.
63. محقق کرکی، علی بن حسین (1408ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، مؤسسة آل‌البیت:، لاحیاء التراث.
64. مفید، محمد بن محمد (1413ق). الإشراف فی عامّة فرائض أهل الإسلام، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید‌.
65. _____________ (1413ق). المقنعة، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید.
66. مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (1403 ق). مجمع الفائدة والبرهان فی شرح إرشاد الأذهان، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه‏.
67. موسوی خوانساری، سیداحمد (1405ق). جامع المدارک، تهران، مکتبة الصدوق.
68. موسوی عاملی، محمدبن علی (صاحب مدارک) (1411ق). مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، بیروت، مؤسسة آل البیت:.
69. نراقی، احمد بن محمدمهدی (1415ق). مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، مؤسسه آل‌البیت:.
70. همدانی، رضا بن محمدهادی (1417ق). مصباح الفقیه، قم، موسسة الجعفریة لاحیاء التراث.
71. یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم (1419ق). العروة الوثقی فیما تعم به البلوی (المحشّی)، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌.