واکاوی حکم نماز استداره ای در مسجدالحرام از منظر فقه مذاهب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم؛ دانش اموخته سطح چهار حوزوی و پژوهشگر پژوهشگاه المصطفی

چکیده

نماز گزاردن به صورت دایره­ای پیرامون کعبه معظّمه یا همان نماز استداره‌ای در جماعت، از مسائلی است که مشروعیت و عدم مشروعیت آن از منظر فقه مذاهب اسلامی چندان هویدا نیست؛ زیرا تحقیقی موسّع و یکپارچه در این باره صورت نگرفته است. ازاین‌رو پرسش از حکم نماز استداره­ای در مسجدالحرام از منظر فقه اسلامی، مسئله­ای است که نیازمند کاویدن تا مرحله پاسخی درخور است. سیره مسلمانان و عدم ردع حضرات معصومین: با رعایت شرایط مَلحوظ در نماز جماعت، از جمله دلائلی است که به این کیفیت از نماز جماعت پیرامون کعبه معظمه مشروعیت می­بخشد. این تحقیق با هدف شناخت اقوال و انظار فقهای مذاهب اسلامی و حدود و ثُغور ادله و تبیین وظیفه و تکلیف مسلمانان در نماز استداره­ای در جماعت انجام شده و نیل به این مَقصد در سایه توصیف و تحلیل گزاره­های فقه مذاهب اسلامی با گرد­آوری داده­های کتابخانه­ میسّر است که نتیجه آن، مشروعیت نماز جماعت حَول کعبه معظمه با یک امام جماعت و به صورت دایره­وار خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. 1. ابن جبیر، محمد بن احمد (بی‌تا). رحلة ابن جبیر، بیروت، دار و مکتبة الهلال.

    2. ارزقی، محمد بن عبدالله (1415ق). اخبار مکة و ما جاء فیها من الاثار، مکه مکرمه، مکتبة الثقافة.

    3. اصفهانی، محمدحسین (1409ق). صلاة الجماعة، گروه پژوهش دفتر انتشارات اسلامی‏، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم.

    4. انصاری، مرتضی بن محمدامین (1415ق). کتاب الصلاة، قم، گروه پژوهش در کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.

    5. بحرانی، یوسف بن احمد (1405ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، تصحیح شیخ‌محمدتقی ایروانی و سیدعبدالرزاق مقرم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

    6. جریری، عبدالرحمان (1410ق). الفقه علی المذاهب الاربعةو مذهب اهل البیت، بیروت، دارالکتب العلمیة.

    7. حائری، عبدالکریم (1404ق). کتاب الصلاة، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.

    8. حر عاملی، محمد ‌بن حسن بن علی (1409ق). وسائل الشیعة، گروه پژوهش مؤسسه آل‌البیت:، ‏قم، مؤسسه آل البیت:.

    9. حکیم، سیدمحسن طباطبائی (1416ق). مستمسک العروة الوثقی، قم، مؤسسة دارالتفسیر.

    10. خویی، سیدابوالقاسم (1418ق)، موسوعة الامام الخویی، قم، مؤسسه احیاء آثار الامام الخویی.

    11. رافعی، عبدالکریم بن محمد (بی‌تا). فتح العزیز، دار الفکر.

    1. 12.  سبزواری، محمدباقر بن محمدمؤمن‌ سبزواری (1347ق). ذخیرة المعاد فی شرح الإرشاد‌، قم، مؤسسة آل‌البیت:.

    13. شمس الائمه سرخسی، محمد بن احمد (م1421ق). المبسوط للسرخسی، تحقیق خلیل محی‌الدین المیس، بیروت، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.

    14. شهید اول، محمد ‌بن مکی (1417ق). (بی‌تا). ذکری الشیعة فی أحکام الشریعة‏، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

    15. ________________ (1417ق). الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

    16. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی (1413ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، گروه پژوهش مؤسسه معارف اسلامی، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة.

    17. شیخ صدوق، محمد بن علی (1413ق). کتاب من لایحضره الفقیه، ترجمه علی‌اکبر غفاری و محمدجواد بلاغی، صدر، قم، دفتر انتشارات اسلامی.

    18. صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر (بی‌تا)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، تصحیح شیخ عباس قوچانی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم.

    19. طوسی، محمد بن حسن (1414ق). الأمالی، قم، انتشارات دار الثقافه.

    20. علامه حلی، حسن بن یوسف (1413ق). مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، گروه پژوهش دفتر انتشارات اسلامی‏، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

    21. ___________________ (1414ق). تذکرة الفقهاء، مشهد، مؤسسة آل‌البیت:.

    22. ___________________(بی‌تا). نهایة الإحکام فی معرفة الأحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

    23. فاکهی، محمد بن اسحاق (1407ق). اخبار مکه، مکه مکرمه، مکتبه و مطبعة النهضة الحدیثة.

    24. قائنی، محمد (1429ق). المبسوط فی فقه المسائل المعاصرة ـ الحج و العمرة، قم، مرکز فقهی ائمة اطهار:.

    25. کردی، محمدطاهر بن عبدالقادر (1420ق)، التاریخ القویم، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر.

    26. کرکی، علی بن حسین عاملی (محقق ثانی) (1409ق)، رسائل المحقق الکرکی‏، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی و دفتر نشر اسلامی.

    27. متقی هندی، علی بن حسام‌الدین (1410ق). کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال، تحقیق بکری حیانی و صفوة السقا، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ پنجم.

    28. موسوی عاملی، محمد ‌بن علی (صاحب مدارک) (1411ق). مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام‏، گروه پژوهش مؤسسه آل‌البیت:، قم، مؤسسه آل‌البیت:.

    29. نراقی، احمد ‌بن محمد مهدی (1415ق). مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، گروه پژوهش مؤسسه آل‌البیت:، قم، مؤسسه آل‌البیت:.

    30. نووی، یحیی بن شرف (بی‌تا). المجموع شرح المهذب، بیروت، دار الفکر.

    31. یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم(1419ق). العروة الوثقی فیما تعم به البلوی (المحشّی)، تحقیق احمد محسنی سبزواری، قم، ‌دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.