واکاویِ پدیدارشناختیِ زیارتِ بدن‌مند ـ فضامند حضرت معصومه (س) در دورۀ فروکش کردنِ کرونا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته دکتری تخصصی دین‌پژوهی، دانشکده ادیان، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

چکیده

پژوهشِ حاضر با به‌کارگیریِ رویکردِ کیفی به بررسیِ تجربۀ زیستۀ زائرانِ حرمِ حضرتِ معصومه (س) از تعلیق و رفع تعلیق زیارت بدن‌مند ـ فضامند می‌پردازد. گردآوریِ داده‌ها با فنون مشاهدۀ مشارکتی، مشاهده به شیوۀ پاییدن و مصاحبه‌های نیمه‌ساختیافته در بستر مطالعه‌ای پدیدارشناختی انجام شده است. مشارکت‌کنندگان، زائرانی هستند که در زمانِ اوجِ همه‌گیریِ کُرونا زیارتِ حُضوری را تعلیق کرده بودند و بعد از فروکش کردنِ نسبی آن، دوباره برای زیارت به حرمِ حضرتِ معصومه (س) در قم آمده‌اند. فرایند طبقه‌بندیِ داده‌های پژوهش براساس مصاحبه با سی نفر از زائران سازمان یافت و سپس تحلیلِ مضمون شد.

یافته‌های پژوهش نمایان‌گرِ آن است که زیارتِ حُضوری و درگیریِ بدنی زائران با عناصر معنوی و مادّی حرمِ حضرت معصومه (س)، احساسِ «زائرِ حقیقی بودن» را به آنان می‌دهد؛ هم‌چنین بررسی‌ها بر این نکته تأکید می‌کنند که زیارت مجازی در دورۀ اوج کرونا، موجب اُفول «هویّت زائرانۀ» مشارکت‌کنندگان شده بود. بنابراین در این پژوهش با بازیابیِ مفاهیمی چون فضامندی و بدن‌مندی درمی‌یابیم که این زائران در دوران پساکرونا با درپیش گرفتن رَوندی جبرانی در زیارت حضوری از طریق فرمول‌بندیِ مجدّدِ مَناسکِ زیارت به‌سَبک پیشاکرونا در پی بازیابی «هویت زائرانۀ» خود هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات