اذن شوهر در حج مستحبی همسر موقت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار گروه فقه و حقوق دانشگاه قرآن و حدیث قم

چکیده

مسئله اصلی پژوهش حاضر، بررسی فقهی جایگاه اذن شوهر در حج مستحبی همسر موقت است. در بررسی این مسئله لازم است اصل اولی در حکم تکلیفی و وضعی معلوم گردد.  اصل اولی حاکم در حکم تکلیفی مسئله، اصالة البرائة و در حکم وضعی، اصالة الصحه است، اما چندین اطلاق و عموم در مقابل این اصل وجود دارد؛ مثل: اطلاق روایات دال بر نیاز حج استحبابی زن به اذن شوهر، اطلاق حرمت ایذا، اطلاق حرمت خروج از منزل، اطلاق اطاعت زن از شوهرش، و نیز عموم لزوم به مقتضای عقد و اجاره و عمومیت عدم الخلاف. مهم‌ترین مقید این اطلاقات، وجود قرینه لبّی است دال بر اینکه حکم لزوم اطاعت و حرمت خروج از منزل مختص به عقد دائم است، نه مطلق همسر و عموم لزوم به مقتضای عقد در همه حالت‌ها جاری نیست. نتایج حاصل از این تحقیق که به صورت کتابخانه‌ای و نرم افزاری انجام شده، حاکی است  اذن شوهر در صورتی که حج‌ رفتن زن با حق شوهر تنافی داشته باشد مورد نیاز است؛ در نتیجه قول به تفصیل از مجموع ادله قابل استفاده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. آملی، محمدتقی (1384). مصباح‌الهدی فی شرح العروة‌الوثقی، تهران، بی‌نا، چاپ اول.
  2. ابن بابویه، محمد بن علی‏ ( 1413ق)‏. من لا یحضره الفقیه‏، محقق علی‌اکبر غفاری، قم‏، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم.
  3. اشتهاردی، علی‌پناه (1378)، مدارک العروة، قم، دارالعلم، بی‌چا.
  4. انصاری، مرتضی (1425ق). کتاب الحج، قم، مجمع الفکر الإسلامی، چاپ اول.
  5. بجنوردی، حسن (1380)، منتهی الأصول، تهران‏، مؤسسة العروج‏، چاپ اول‏.
  6. بحرانی، یوسف بن احمد (1405ق). الحدائق‌الناضرة فی أحکام العترة‌الطاهرة، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول.
  7. تبریزی، جواد (1423ق). التهذیب فی مناسک العمرة والحج، قم، دارالتفسیر، چاپ اول.
  8. حر عاملی، محمد بن حسن (1416). وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آل‌البیت:‏، چاپ اول‏.
  9. حکیم، سیدمحسن (1391ق). مستمسک العروة‌الوثقی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ چهارم.
  10. حلی، حسین (1432ق). اصول الفقه، قم‏، مکتبة الفقه و الاصول المختصة‏، چاپ اول‏.
  11. خویی، ابوالقاسم (بی‌تا). معتمد العروةالوثقی، رضا خلخالی، قم، لطفی، بی‌چا.
  12. روحانی‌، سیدصادق (1412ق). فقه الصادق7، قم، دارالکتاب، چاپ اول.
  13. سبحانی تبریزی، جعفر (1383ق). اصول الفقه المقارن فیما لا نصّ فیه‏، قم‏، مؤسسه امام صادق7، چاپ اول‏.
  14. ـــــــــــ ، (1382ق). نظام النکاح فی الشریعة الإسلامیة الغراء، قم، مؤسسه امام صادق7، چاپ اول.
  15. سبزواری، سیدعبدالأعلی (1413ق). مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، قم، مؤسسه المنار، چاپ چهارم‌.
  16. سبزواری، محمدباقر بن محمدمؤمن (1427ق). ذخیرة المعاد فی شرح الإرشاد، قم، مؤسسه آل‌البیت:، چاپ اول.
  17. سند، محمد (1415ق). سند العروة‌الوثقی کتاب الحج، قم، صحفی، چاپ اول.
  18. صدر، سیدمحمدباقر (1418ق)، دروس فی علم الأصول، قم‏، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ پنجم.
  19. طباطبایی حکیم، محمدسعید (1428ق). الکافی فی اصول الفقه‏، بیروت‏، دارالهلال‏، چاپ چهارم‏.
  20. طباطبایی یزدی، محمدباقر (بی‌تا). وسیلة الوسائل فی شرح الرسائل‏، قم‏، بی‌جا، چاپ اول.
  21. طوسی، محمد بن حسن (1427). رجال الطوسی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ سوم.
  22. عاملی، صدرالدین (1367ق). خلاصة الفصول فی علم الأصول‏، تهران‏، چاپخانه سنگی علمی‏، چاپ اول.
  23. عبدالرحمان، محمود (بی‌تا). معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، بی‌جا، بی‌چا.
  24. علامه حلی، حسن بن یوسف (1381). خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، مشهد، آستان قدس رضوی، چاپ اول.
  25. فاضل لنکرانی، محمد (1415). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول.
  26. کشی، محمد بن عمر (1348). اختیار معرفة الرجال، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، بی‌چا.
  27. کجوری شیرازی، محمدمهدی (1380). الاجتهاد و التقلید، قم‏، النهاوندی‏، چاپ اول.
  28. کلینی، محمد بن یعقوب (1407). الکافی، محقق: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم.
  29. مدنی تبریزی، یوسف‏ (1429ق). قواعد الأصول، قم‏، دفتر معظم له‏، چاپ دوم.
  30. موسوی سبزواری، عبدالاعلی (1413ق). مهذب الاحکام، قم، بی‌نا، چاپ چهارم.
  31. نائینی، محمدحسین (1352). اجود التقریرات‏، مقرر، ابوالقاسم‏ خویی، قم‏، مطبعة العرفان‏، چاپ اول‏.
  32. نجاشی، احمد بن علی (1365). رجال النجاشی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ ششم.