ابزارهای تضمین حق سلامت حجاج در آموزه های فقهی و اسناد حقوق بشری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 - استادیار گروه حقوق دانشگاه الزهراء، تهران

2 وکیل پایه یک دادگستری -کارشناس ارشد حقوق خصوصی - کارشناس سطح دو حوزه علمیه - عضو اصلی کانون نخبگان سازمان بسیج حقوقدانان تهران بزرگ

چکیده

یکی از اعمال عبادی ـ سیاســی، که جایگاه ویژه‌ای در اســلام دارد، حج است. در این میان، حق سلامتی حاجیان در طول اعمال مناسک حج، عاملی مهم و تأثیرگذار تلقی می‌گردد. ازاینرو مقاله حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن پاســخ به ســؤال «چیستی ابزارهای تضمین حق ســلامت حجاج در مکتب اســلام و نظام حقوق بشر،» به بررسی ســازوکارهای حمایتی ـحقوق بشری در زمینه حق سلامت در مناسک حج می‌پردازد. بنابراین هدف این مقاله، بررسی تحلیلی ابزارهای تضمین حق سلامت در دو نظام مختلف است.
بررسی‌ها نشــان می‌دهد علیرغم تفوق و تفضل قوانین اســلامی و وجود کنوانسیون‌ها و حمایت‌های حقوقــی بین المللی، حمایت‌هــای حقوقی دولت میزبان (عربســتان) نواقص و کاستی‌هایی دارد. با این حال جهت تضمین حق سلامت حجاج و مقابله با موانع و چالش‌های روبه‌رو، بازنگری در فقه پویای تشیع، اجتهاد دینی، همفکری و همگرایی دولت‌های مسلمان، به ویژه دولت عربستان، در این حوزه لازم می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. ابراهیم گل، علیرضا (۱۳۹۱)، مسئولیت بینالمللی دولت، متن و شرح مواد کمیسیون حقوق بینالملل، تهران، انتشارات شهردانش، چاپ چهارم.
  2. ابراهیمی، جهانبخش (۱۳۸۲)، سیری در حقوق بشر، تهران، انتشارات زوار.
  3. امام الرضا۷، علی بن موسی (۱۴۰۶ق)، صحیفة الامام الرضا۷، نجف، محمدمهدی، مشهد، کنگره جهانی امام رضا۷.
  4. البار، محمدعلی (۱۴۲۹ق)، الطبیب ادبه وفقهه، دمشق، دارالقلم.
  5. باقری، حامد و دیگران (۱۳۹۷)، «حق بر سلامت و بهداشت عمومی از منظر حقوق بنیادین بشر با تأکید بر سند ۲۰۳۰ یونسکو»، فصلنامه حقوق پزشکی، شماره ۴۶، سال ۱۲، پائیز، ص۱۷۹ـ۲۰۵.
  6. بطحائی گلپایگانی، محمدهاشم (۱۳۸۳)، «اسلام و حقوق بشر» مجموعه مقالات حقوق بشر در جهان امروز، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ اول.
  7. حسینی، لطیفه (۱۳۹۶)، «مسئولیت بینالمللی دولت عربستان به عنوان دولت میزبان در تضمین حقوق عمومی زائران»، به کوشش علی بهادری جهرمی و جمعی از نویسندگان (۱۳۹۶)، بررسی ابعاد حقوقی فاجعه منا (مجموعه مقالات)، تهران، انتشارات پژواک عدالت، ص۱۹ـ۳۸.
  8. جوادی آملی، عبدالله (۱۳۹۱)، مفاتیح الحیاة، تحقیق وتنظیم محمدحسین فلاحزاده و دیگران، قم، نشر اسراء، چاپ بیست و دوم.
  9. خمینی، سیدروحاله (۱۳۸۷ تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین قم، کتاب الحج، چاپ شانزدهم، جلد۲.
  10. دشتی، محمد (۱۳۸۸)، فرهنگ سخنان پیامبر اکرم۹، انتشارات امیرالمؤمنین، چاپ اول.
  11. راسخ، محمد (۱۳۸۱)، حق و مصلحت (مقالاتی در فلسفه حقوق، فلسفه حق و فلسفه ارزش)، تهران، انتشارات طرح نو.
  12. رحمت کاشانی، حامد (۱۳۹۱)، فرهنگ سخنان رسول خدا۹، نگارشی از کتاب نهج الفصاحه، تهران، نشر پیام حق، چاپ پنجم.
  13. رسولی محلاتی، هاشم (۱۳۷۸)، گلچینی از سخنان حکمتآمیز و اندرزهای رسول خدا۹ و ائمه معصومین با ترجمه فارسی منتخب از کتاب روضه البحار الانوار علامه مجلسی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول.
  14. سازمان اصلاحات جزایی بینالمللی (۱۳۸۰)، مجموعه اسناد بینالمللی حقوق بشر/یونسکو، کرسی حقوق بشر، صلح و دموکراسی، زیر نظر اردشیر امیر ارجمند، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
  15. شهید ثانی، زینالدین بن علی (۱۳۸۰)، الروضة البیهة فی شرح اللمعه، تهران، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی و دانشگاهها (سمت) و موسسه فرهنگی طه، چاپ چهارم.
  16. صرامی، سیفالله (۱۳۸۵)، حق، حکم و تکلیفگفتگو با جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  17. طوسی، محمدبن حسن (۱۳۸۸). امالی، ترجمه صادق حسنزاده، انتشارات اندیشه هادی، چاپ اول، جلد۱و۲.
  18. ________ ، (۱۴۱۱ق). مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسه فقه الشیعه، جلد ۲.
  19. عطاردی، عزیزالله (۱۳۶۸)، اخبار و آثار حضرت امام رضا۷، نشر کتابخانه صدر، چاپ دوم.
  20. فلسفی، هدایتالله (۱۳۷۴ ـ ۱۳۷۵)، «تدوین و اعتلای حقوق بشر در جامعه بینالمللی»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره ۱۶ ـ ۱۷، ص۹۵ـ۱۰۳.
  21. قاری سیدفاطمی، محمد (۱۳۸۸)، حقوق بشر در جهان معاصر، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، جلد۱.
  22. محمدی ریشهری، محمد (۱۳۷۷)، میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی، قم، دارالحدیث.
  23. ورعی، جواد (۱۳۸۱)، حقوق و وظایف شهروندان و دولتمردان، قم، دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.
  24. Henry jSteinerPhilip AlstonRyan goodman (2008), International human rights in context, law politics morals, third edition, (oxford).
  25. Lawrence OG. (1986), A Theory and Definition of public Health Law.Washington:Georgetown University Law Center.
  26. Lerner, Natan, Religion (2006), Secular Beliefs and Human Rights, Martinus Nijhoff Publishers, Leiden. Boston.
  27. Rehman, Javaid and C.Breau, Susan (2007), Religion, Human Rights and International Law, a critical examinations of Islamic State practice, Leiden, Boston, Martinus Nijhoff.

متن کامل اعلامیه حقوق بشر اسلامی، دسترسی ۲۲/۸/۱۳۹۸.

https://rasekhoon.net/article/how/139211/%D9%85%D8%AA%D9%86.

متن کامل کنوانسیون رفع تبعیض نژادی، دسترسی ۲۲/۸/۱۳۹۸.

http://www.unic ـ ir.org/hr/convenant ـ elimination.htm.

متن کامل کنوانسیون حقوق کودک، دسترسی ۲۲/۸/۱۳۹۸.

http://www.unic ـ ir.org/hr/convenantion ـ child.htm.

متن کامل میثاق بینالمللی حقوق اقتصادی ـ اجتماعی و فرهنگی، دسترسی ۲۳/۸/۱۳۹۸.

http://www.unic ـ ir.org/hr/convenant ـ ec.htm.

متن کامل اساسنامه سازمان جهانی بهداشت۳۰/۲/ ١٣٨٨، شماره خبر: ٣٧٨٤، دسترسی۹/۸/۱۳۹۸.

http://behdasht.gov.ir/news/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86.

متن کامل منشور ملل متحد.

United Nation Charter1945Available atwww.un.org.com.

سایت سازمان جهانی بهداشت، دسترسی ۳۱/۳/۱۳۹۹.

www.who.org