بازخوانی، نقد و تحلیل مبانی وهابیت در تخریب بارگاه‌های موجود در بقیع از دیدگاه مذاهب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه قرآن و حدیث

چکیده

تحقیق حاضر به نقد و بررسی فقهی مبانی وهابیت در تخریب بارگاه‌های موجود در بقیع و ضرورت بازسازی آنها از دیدگاه مذاهب اسلامی می‌پردازد. نتایج حاصل از این پژوهش که به صورت کتابخانه‌ای و نرم افزاری و بر اساس تحلیل ادله صورت گرفته، حاکی است که مهم‌ترین مستند وهابیت، روایاتی است که زیارت قبور و مسجد قرار دادن آنها را نهی کرده است. همچنین وهابیان معتقدند ساخت بارگاه، بدعت محسوب می‌شود و زمینه ابتلای مردم به شرک را فراهم می‌آورد؛ ازاین‌رو باید از باب سد ذرایع،[1] به تخریب قبور و بارگاه‌های موجود در بقیع پرداخت. اما به نظر می‌رسد دلایل علمای وهابیت پذیرفتنی نیست و ادعای آنان را اثبات نمی‌کند. از طرفی مطابق با نظر همه مذاهب اسلامی، ابراز محبت به اهل بیت پیامبر خدا: از باب عمل به دستور خداوند متعال در قرآن مبنی بر ابراز محبت به ذوی القربی، بر همه مسلمانان واجب است؛ بنابراین ساخت بارگاه بر قبور مطهر آنان، مصداق تعظیم شعائر، و تخریب قبور و بارگاه آنان، مصداق بارز هتک حرمت و سبک شمردن جایگاه آنان در بین مسلمانان، و تحلیل شعائر الهی است.
[1]. ذرایع: وسایل، وسایط.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. قرآن کریم

    1. ابن ابی حاتم، عبدالرحمان بن محمد (1271ق)، الجرح والتعدیل، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
    2. ابن جوزی، عبدالرحمان بن علی (1406ق)، الضعفاء والمتروکین، بیروت، دارالکتب العلمیة.
    3. ابن حبان، محمد بن حبان (بی‌تا)، المجروحین من المحدثین والضعفاء والمتروکین، حلب، دار الوعی.
    4. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی (بی‌تا)، تهذیب التهذیب، چاپ اول، بیروت، دار صادر.
    5. ـــــــــــ (1379ق)، فتح الباری شرح صحیح البخاری، بیروت، دار المعرفه.
    6. ـــــــــــ (1406ق)، تقریب التهذیب، سوریه، دار الرشید.
    7. ـــــــــــ (1415ق)، الإصابة فی تمییز الصحابة، چاپ اول، بیروت، دار الکتب العلمیه.
    8. ـــــــــــ (1419ق)، التلخیص الحبیر فی تخریج أحادیث الرافعی الکبیر، بیروت، دار الکتب العلمیة.
    9. ابن حنبل، احمد بن محمد (1416ق)، مسند الإمام أحمد بن حنبل، محقق: أحمد محمد شاکر، قاهره، دار الحدیث.
    10. ابن شاذان، محمد بن احمد (1407 ق)، مائة منقبة من مناقب أمیرالمؤمنین و الأئمة، قم، مدرسة الإمام المهدی[.
    11. ابن عدی، عبدالله بن عدی، (1418ق)، الکامل فی ضعفاء الرجال، چاپ اول، محقق: عادل أحمد عبد الموجود-علی محمد معوض، بیروت، الکتب العلمیة.
    12. ابن ماجه، محمد بن یزید (بی‌تا)، سنن إبن ماجة، بیروت، دار إحیاء الکتب العربیة.
    13. ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب، چاپ سوم، بیروت، دار صادر ‌
    14. ابن نجار، محمد بن محمود (بی‌تا)، ألدرة الثمینة فی أخبار المدینة، بیروت، شرکة دار الأرقم بن أبی‌الأرقم.
    15. ابوداود سجستانی، سلیمان بن اشعث (بی‌تا)، سنن أبی داود، محقق: محمد محی الدین عبد الحمید، بیروت، المکتبة العصریه.
    16. البانی، محمد ناصرالدین (بی‌تا)، تحذیر الساجد من اتخاذ القبور مساجد، بیروت، المکتب الإسلامی.
    17. انصاری، زکریا بن محمد (بی‌تا)، أسنی المطالب فی شرح روض الطالب، قاهره، مطبعه المیمنیه.
    18. بخاری، محمد بن اسماعیل (1396ق)، الضعفاء الصغیر، محقق: محمود إبراهیم زاید، حلب، دار الوعی.
    19. ـــــــــــ (بی‌تا)، التاریخ الکبیر، بیروت، دار الکتب العلمیة.
    20. بلاغی، محمدجواد (1419ق)، الرد علی الوهابیة، بیروت، مؤسسه آل البیت: لإحیاء التراث.
    21. بهوتی، منصور بن یونس (بی‌تا)، کشف القناع عن متن الاقناع، بیروت، دار الکتب العلمیه.
    22. پورامینی، محمد امین (1386ش)، بقیع الغرقد فی دراسة شاملة، تهران، نشر مشعر.
    23. ترمذی، محمد بن عیسی (1395ق)، سنن الترمذی، چاپ دوم، مصر، شرکة مکتبة ومطبعة مصطفی البابی الحلبی.
    24. ثعالبی، عبدالرحمن بن محمد (1418ق)، تفسیر ثعالبی المسمی بالجواهر الحسان فی تفسیر القرآن، چاپ اول، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
    25. جبرتی، عبدالرحمن بن حسن (1400ق)، تاریخ عجائب الآثار فی التراجم و الاخبار، چاپ دوم، بیروت، دار الجیل.
    26. جزیری، عبد الرحمن (1419ق)، الفقه علی المذاهب الاربعة و مذهب اهل البیت:، چاپ اول، بیروت، دار الثقلین.
    27. جعفریان، رسول (1384 ش)، آثار اسلامی مکه و مدینه، چاپ سوم، تهران، نشر مشعر.
    28. ـــــــــــ (1389ش)، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، چاپ اول، تهران، نشر علم.
    29. جمع من المؤلفین (من 1404ـ1427ق)، الموسوعة الکویتیة، چاپ سوم، کویت، دار السلاسل.
    30. جمعی از مؤلفین (بی‌تا)، مجله فقه اهل بیت، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی.
    31. جوزجانی، ابراهیم بن یعقوب (بی‌تا)، أحوال الرجال، محقق: عبد العلیم عبد العظیم البستوی، فیصل آباد، حدیث آکادمی.
    32. جوهری، اسماعیل بن حماد (1410ق)، الصحاح (تاج اللغة و صحاح العربیة)، چاپ اول، بیروت، دارالعلم للملایین.
    33. حاکم نیشابوری، محمد (1411ق)، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، دار الکتب العلمیة.
    34. ذهبی، محمد بن احمد (1382ق)، میزان الاعتدال فی نقد الرجال، چاپ اول، بیروت، دار المعرفه.
    35. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412 ق)، المفردات فی غریب القرآن، چاپ اول، بیروت.
    36. رملی، محمد بن احمد (1404ق)، نهایة المحتاج الی شرح المنهاج، بیروت، دار الفکر.
    37. زمخشری، محمود بن عمر (1407ق)، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التاویل، بیروت، دار الکتاب العربی.
    38. سبحانی، جعفر (1424ق)، الحج فی الشریعة الاسلامیة الغراء، چاپ اول، قم، مؤسسه امام صادق7.
    39. سمهودی، علی بن عبد الله (1419ق)، وفاء الوفا بأخبار دار المصطفیﷺ، چاپ اول، بیروت، دار الکتب العلمیه.
    40. شیرازی، ابراهیم بن علی (بی‌تا)، المهذب فی فقه الامام الشافعی، بیروت، دار الکتب العلمیه.
    41. طباطبایی، محمدحسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ دوم، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
    42. طبرانی، سلیمان بن احمد (1415ق)، المعجم الکبیر، المحقق: حمدی بن عبد المجید السلفی، قاهره، دار النشر مکتبة ابن تیمیه.
    43. طبرسی، فضل بن حسن (1372ش)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ سوم، تهران، انتشارات ناصر خسرو.
    44. طریحی، فخرالدین بن محمد (1416ق)، مجمع البحرین، چاپ سوم، تهران، کتابفروشی مرتضوی.
    45. عقیلی، محمد بن عمر (1404ق)، الضعفاء الکبیر، محقق: عبد المعطی أمین قلعجی، بیروت، دار المکتبة العلمیة.
    46. غزالی، محمد بن محمد (بی‌تا)، المستقصی من علم الاصول، بیروت، دار ألأرقم.
    47. فخر رازی، محمد بن عمر (1420 ق)، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، چاپ سوم، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
    48. فیومی، احمد بن محمد (بی‌تا)، مصباح المنیرفی غریب الشرح الکبیر للرافعی، چاپ اول، قم، منشورات دار الرضی.
    49. قرطبی، محمد بن احمد (1405 ق)، تفسیر القرطبی، تحقیق: تصحیح: أحمد عبد العلیم البردونی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
    50. قسطلانی، احمد بن محمد (1431 ق)، ارشاد الساری لشرح صحیح بخاری، بیروت، دار الفکر.
    51. قمی، عباس (1414 ق)، سفینة البحار، چاپ اول، قم، اسوه.
    52. اللجنة الدائمة للبحوث العلمیة والإفتاء (بی‌تا)، فتاوی اللجنة الدائمة للبحوث العلمیة والإفتاء، ریاض، رئاسة إدارة البحوث العلمیة والإفتاء ـ الإدارة العامة للطبع.
    53. مرتضی زبیدی، محمد بن محمد (1414 ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، چاپ اول، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
    54. مزّی، یوسف بن عبد الرحمن (1403 ق)، تحفة الأشراف بمعرفة الأطراف، چاپ دوم، محقق: عبد الصمد شرف الدین، بیروت، المکتب الإسلامی والدار القیمة.
    55. مسلم بن حجاج (بی‌تا)، صحیح مسلم، محقق: محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت، دار احیاء تراث العربی.
    56. مطری، محمد بن احمد (1372 ق)، التعریف بما آنست دار الهجرة من معالم دار الهجرة، ریاض، ادارة الملک عبد العزیز.
    57. مکارم شیرازی، ناصر(1428 ق)، انوار الاصول، چاپ دوم، قم، مدرسه امام علی بن ابیطالب7.
    58. نسائی، احمد بن شعیب (1396 ق)، الضعفاء والمتروکین، چاپ اول، محقق: محمود ابراهیم زاید، حلب، دار الوعی.
    59. یاقوت حموی، یاقوت بن عبد الله (بی‌تا)، معجم البلدان، بیروت، دار صادر.