بررسی حق حاجیان بر بیمه درمان از منظر حقوق بشر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران.

2 استادیار گروه حقوق، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهراء ،تهران، ایران.

چکیده

همه انسان‌ها ـ صرف‌ نظر از هر نوع قید، نژاد و تابعیت ـ حق دارند از حداقل امکانات زیستی برخوردار باشند و در برابر خطرات و آسیب‌های اجتماعی حمایت شوند. حج از جمله مناسک واجب است که مسلمانان برای انجام دادن آن میل و اشتیاق دارند. دولت عربستان به عنوان دولت میزبان ملزم به رعایت و تضمین حقوق همه حاجیان است، حقوق حاجیان در مناسک حج وجوه مختلفی دارد که مهم‌ترین آنها حق بیمه درمان است؛ زیرا در انجام مناسک حج ممکن است حوادث غیر قابل پیش‌بینی رخ دهد که در نتیجه آن حاجیان دچار آسیب‌های بدنی، از کارافتادگی یا حتی منجربه فوت زائر شود؛ در این صورت ضمن از دست رفتن آداب معنوی مناسک، هزینه‌های گزافی بر زائر خانه خدا تحمیل می‌شود. به منظور جلوگیری از بروز چنین حوادثی هر چند در وهله اول دولت عربستان ملزم به پیش‌بینی امکانات بهداشتی و سلامتی برای حاجیان است اما در کنار آن فراهم نمودن امکان استفاده از بیمه درمان از دیگر اقداماتی است که دولت عربستان متعهد به تضمین آن در حین انجام مناسک حج است.
در این تحقیق از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که حق بر بیمه درمان به عنوان یکی از مصادیق مهم تأمین اجتماعی از حقوق اولیه و مهم حاجیان است که دولت‌ها، اعم از دولت متبوع و دولت عربستان به عنوان دولت میزبان، باید در اجرای آن پایبند به اصل برابری و توزیع عادلانه باشند؛ با این حال در اجرای آن کاستی‌ها و موانعی موجود است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. قرآن کریم

    1. پژوهشکده حج (1394). مناسک حج مطابق با فتاوای امام خمینی، با حواشی مراجع معظم تقلید، تهران، مشعر، چاپ یازدهم.
    2. جعفری تبریزی، محمدتقی (1370). تحقیق در دو نظام حقوق جهانی بشر (از دیدگاه اسلام و غرب) و تطبیق آن دو بر یکدیگر، تهران، دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران.
    3. حر عاملی، محمد بن حسن (1383). وسائل الشیعة، تهران، مکتبة الاسلامیة، ج
    4. دهخدا، علی‌اکبر (1373). لغت‌نامه، تهران، دانشگاه تهران.
    5. راسخ، محمد (1381). حق و مصلحت (مقالاتی در فلسفه حقوق، فلسفه حق و فلسفه ارزش)، تهران، طرح نو.
    6. راسخ، محمد (1384). «تئوری حق و حقوق بشر بین‌المللی»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 41، بهار ـ تابستان، ص11-83.
    7. رحیمی‌نژاد، اسماعیل (1390). «نگرش اسلامی به کرامت انسانی»، فصلنامه علمیـ تخصصی معرفت حقوقی، شماره 2، زمستان، ص113-126.
    8. سازمان جهانی بهداشت (1382). گزارش جهانی سلامت سال 2000: نظام‌های سلامت: ارتقای عملکرد، مترجم: علیرضا احمدوند، حمید پوراصغری و سیروس پیله‌وری، تهران، مؤسسه ابن سینای بزرگ، چاپ اول.
    9. سالیوان، راجر (1380). اخلاق در فلسفه کانت، مترجم: دکتر عزت‌الله فولادوند، تهران، طرح نو.
    10. السان، مصطفی و همتی، مجتبی (1384). «روند شکل‌گیری حقوق تأمین اجتماعی در اسناد و موازین بین‌المللی»، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 19، سال پنجم، زمستان، ص253-278.
    11. شجاعی تهرانی، حسین (بی تا). مقدمه اساسنامه سازمان بهداشت جهانی، کلیات خدمات بهداشتی.
    12. طالب، مهدی (1370). تأمین اجتماعی، مشهد، بنیاد فرهنگی رضوی.
    13. عراقی، سیدعزت‌الله و رنجبران (1385). تحول حقوق بین‌المللی کار، انتشارت مؤسسه کار و تأمین اجتماعی، چاپ اول.
    14. عراقی، عزت‌الله و همکاران (1386). درآمدی بر حقوق تأمین اجتماعی (نقد قانون تأمین اجتماعی ایران بر اساس مطالعه تطبیقی)، تهران، مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، چاپ اول.
    15. فلسفی، هدایت‌الله (1381-1380). «حق، صلح و منزلت انسانی»، مجله حقوقی، شماره 26-27، ص5-130.
    16. قابل، احمد (1380). «تأمین اجتماعی در قرآن»، فصلنامه تأمین اجتماعی، شماره بهار، ص237-258.
    17. قاری سیدفاطمی، سیدمحمد (1381). «مبانی توجیهی اخلاقی حقوق بشر معاصر»، مجله تحقیقات حقوقی، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، شماره 35-36، بهار- زمستان، ص111-192.
    18. ــــــــــــ (1388). حقوق بشر در جهان معاصر، دفتر یکم، درآمدی بر مباحث نظری: مفاهیم، مبانی، قلمرو و منابع، انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، چاپ اول.
    19. ــــــــــــ (1382). حقوق بشر در جهان معاصر، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، جلد اول.
    20. قانون تأمین اجتماعی (1365).
    21. متقی هندی، علی بن حسام‌الدین (1409ق). کنزالعمال، تحقیق شیخ بکری حیاتی، بیروت، مؤسسة الرسالة، جلد دوم.
    22. مریدی، سیاوش (1378). فرهنگ بیمه‌های اجتماعی، مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی.
    23. مقاوله‌نامه سازمان بین‌المللی کار، مصوب 1962، شماره 118.
    24. مقاوله‌نامه سازمان بین ‌المللی کار، مصوب 1952، شماره 102.
    25. ناصرزاده، هوشنگ (1372)، اعلامیه‌های حقوق بشر، تهران، مؤسسه انتشارات جهاد دانشگاهی.
    26. نبی‌لو، بهرام (1383). «مقیاس برابری»، فصلنامه تأمین اجتماعی، شماره شانزدهم، سال ششم، بهار، ص117-138.
    27. ویژه، محمدرضا (1390). مبانی نظری و ساختار دولت حقوقی، تهران، انتشارات جنگل، چاپ اول.
    28. همتی، مجتبی (1386). «بررسی و تحلیل مبانی نظری عدالت اجتماعی و دولت رفاه در پرتو نظریه عدالت جان رالز»، نشریه حقوق اساسی، شماره 8، سال چهارم، تابستان، ص319-338.
    29. همتی، مجتبی(1389). مبانی، ماهیت و محتوی حقوق شهروندی و حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و نسبت آنها با یکدیگر، رساله دکتری، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق.
    30. Campbell, Tom,) 2001(, Justice, London, Macmillian Press LTD، 2 editions.
    31. Eibe, Ridel,)2007(, Social security as a Human Right, Springer – Verlag, Berlin Heidelberg,
    32. Frostell(Katarina) & Sheinin (Martin),) 2001(, Women, in Economic –Social and cultural Rights, Edited by Asbjorn Eide, Catarina Krause & Allan Rosas, Nijhoff
    33. Jones, Peter,) 1994(, Rights, Macmillan press,
    34. Khurana J (2001), social Welfare Entitlements and The Role of Law: Guaranteeing Equality in Denmark and Canada,” Journal of Law and Social Policy
    35. Rawls, John,)1999(” A Theory of Justice”, Oxford University press, Revised, New York
    36. Schenin(Martin), (2001), The Right to Social Security, in Economic –Social and Cultural, Edited by Asbjorn Eide, Catarina Krause & Allan Rosas, Nijhoff
    37. The Convention on the Elimination of all Forms of Discrimination Against Women (1979)
    38. UN Covenant on Economic, Social and cultural Rights, (1966)