تقصیر و انجام دادن اعمال مکه توسط بانوان حج‌گزار در شب عید قربان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیاردانشگاه قرآن و حدیث

2 استادیار دانشگاه قرآن و حدیث

چکیده

مشهور فقیهان امامیه معتقدند انجام دادن تقصیر و اعمال مکه در شب عید قربان برای بانوان حج‌گزاری که از پیشامد قاعدگی بیمناک‌اند مجاز است، اما عمده فقها، از متقدمین و متأخرین، در مورد حکم دیگر بانوان در خصوص جواز یا عدم جواز تقصیر شبانه و سپس انجام دادن اعمال مکه در شب عید قربان، سخنی نگفته‌اند. گرچه از فتوای فوق چنین برداشت می‌شود که انجام دادن زودتر از موعد تقصیر و اعمال مکه، فقط به بانوان معذور اختصاص دارد و برخی از فقیهان معاصر نیز به این مطلب تصریح کرده یا حداقل در این باره احتیاط نموده‌اند، اما برخی دیگر از فقیهان معاصر بر این اعتقادند که مستفاد از روایات این است که بانوان حج‌گزاری که وظیفه‌شان قربانی است، مجازند پس از وکیل گرفتن برای انجام قربانی در روز عید، شبانه تقصیر نموده و برای انجام دادن شبانه اعمال مکه، راهی مسجدالحرام شوند.
نتیجه حاصل از این پژوهش که به‌صورت اسنادی و کتابخانه‌ای و با روش تحلیل محتوا صورت گرفته حاکی از آن است که روایات، که عمده سند شرعی برای این حکم محسوب می‌شوند، به‌خوبی بر قول اخیر دلالت دارند و ادله‌ای که رأی عدم جواز را پشتیبانی می‌کند قوت لازم را ندارد و قابل پاسخگویی است. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. ابن زهره، حمزة بن علی، (1417ق)، غنیة آل‍نزوع الی علمی الاصول والفروع، قم، مؤسسه امام صادق٧، چاپ اول.
  2. ابوالصلاح حلبی، تقی بن نجم، (1403ق)، الکافی فی الفقه، اصفهان، کتابخانه عمومی امام امیرالمؤمنان٧، چاپ اول.
  3. بحرانی، یوسف بن احمد، (1405ق)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهره، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
  4. تبریزی، جواد بن علی، (1423ق)، التهذیب فی مناسک العمرة و الحج، قم، دار التفسیر، چاپ اول.
  5. ــــــــــ ، (1427ق)، صراط النجاة، قم، دار الصدیقة الشهیدة، چاپ اول.
  6. حرعاملی، محمد بن حسن، (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسه آل البیت:، چاپ اول.
  7. حکیم، سیدمحمد سعید، (1422ق)، مناسک الحج و العمرة، بی‌جا، بی‌نا، چاپ هشتم.
  8. خویی، سیدابو القاسم، (1410ق)، المعتمد فی شرح المناسک، قم، منشورات مدرسه دار العلم، چاپ اول.
  9. ــــــــــ ، (1418ق)، موسوعة الامام الخوئی، قم، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی=، چاپ اول.
  10. شبیری زنجانی، سیدموسی، (1421ق)، مناسک الحج، قم، مؤسسة الولاء للدراسات، چاپ اول.
  11. شهید اول، محمد بن مکی، (1417ق)، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم.
  12. صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر، (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم.
  13. طوسی، محمد بن حسن، (1407ق)، تهذیب الاحکام، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
  14. علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف، (1414ق)، تذکرة الفقهاء، قم، مؤسسه آل البیت:، چاپ اول.
  15. فیاض کابلی، محمد اسحاق، (بی‌تا)، تعالیق مبسوطة علی العروة الوثقی، قم، انتشارات محلاتی، چاپ اول.
  16. فیروزآبادی، سیدمرتضی، (1400ق)، عنایة الاصول، قم، انتشارات فیروزآبادی.
  17. قمی، علی بن محمد، (1421ق)، جامع الخلاف و الوفاق، قم، زمینه سازان ظهور امام عصر[،چاپ اول.
  18. کلینی، محمد بن یعقوب، (1407ق)، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم.
  19. کیدری، محمد بن حسین، (1416ق)، اصباح الشیعة بمصباح الشریعة، قم، مؤسسه امام صادق٧، چاپ اول.
  20. محقق حلی، جعفر بن حسن، (1408ق)، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
  21. محقق داماد، سیدمحمد، (1401ق)، کتاب الحج، قم، چاپخانه مهر.
  22. مظفر، محمد رضا، (بی‌تا)، اصول الفقه، قم، انتشارات اسماعیلیان.
  23. نائینی، محمد حسین، (1368ش)، اجود التقریرات، قم، انتشارات مصطفوی.