ماهیت و حکم توهین به مقدسّات سایر مسلمانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم، دانش آموخته سطح چهار حوزوی و استادیار جامعة المصطفی العالمیة

چکیده

از دیرباز تاکنون، در میان مسلمانان توهین به مقدسات دیگر مذاهب با تهییج سیاستمداران و بدخواهان امت اسلام، به عنوان یکی از روشهای ابراز انزجار و تنفّر رواج یافته و این عقیده، ازآنروست که تحقیقی موسّع و یکپارچه در این باره صورت نگرفته! ازاینرو، بازشناخت ماهیت، عوامل و حکم توهین به مقدسات دیگر مسلمانان، مسئله‌ای نیازمند کاویدن تا مرحله پاسخی درخور است. این تحقیق با هدف شناخت مفهوم و ماهیت توهین و بیان مصادیق آن و حکم آن در فقه اسلامی صورت پذیرفته و نیل به این مقصد در سایه توصیف و تحلیل با گردآوری داده‌های کتابخانه‌ای میسّر شده و نتیجه آن، اثبات حرمت توهین به مقدسات دیگر مسلمانان، تحت هر عنوان، با استناد به گزاره‌های قرآنی و سنت معصومان(ع) و سیره متشرعه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. قرآن کریم

    نهج البلاغه

  1. آلوسی، محمود (بیتا). روح المعانی، بیروت، دارالکتب العلمیه.
  2. آهنگران، رسول و درگاهی، مهدی (۱۳۹۷ش). «حکم لعن متصفشدگان به فسق و کفر در فقه اسلامی»، فصلنامه پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، سال۱۴، شماره۵۲، تابستان۹۷، ص۱۱-۳۲.
  3. ابن ابیحاتم، عبدالرحمان بن محمد (بیتا). تفسیر القرآن العظیم، بیروت، المکتبة العصریة.
  4. ابن اثیر، مبارک بن محمد (بیتا). النهایة فی غریب الحدیث، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
  5. ابن حجر، احمد (۱۴۰۷ق). فتح الباری، قاهره، دارالریان للتراث.
  6. ابن حنبل، احمد بن محمد (۱۴۲۰ق). مسند، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ دوم.
  7. ابن فارس، احمد (۱۴۰۴ق). معجم مقائیس اللغة، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
  8. ابن قدامه، عبدالله (بیتا). المغنی، بیروت، دارالکتاب العربی.
  9. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (۱۴۲۰ق). تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دار طیبة.
  10. ابن منظور، محمد بن مکرم (۱۴۱۴ق). لسانالعرب، بیروت، دار صادر.
  11. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (۱۴۰۸ق). روض الجنان‏، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی‏.
  12. باجی مالکی، سلیمان بن خلف بن سعد (۱۴۲۰ق). المنتقی، بیروت، دارالکتب العلمیه.
  13. بخاری، محمد بن إسماعیل (۱۴۰۷ق). صحیح البخاری، بیروت، دار ابن کثیر، چاپ دوم.
  14. بیضاوی، عبدالله بن عمر (۱۴۱۸ق). أنوار التنزیل وأسرار التأویل، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  15. ترحینی عاملی، محمدحسن (۱۳۸۸ش). الزبدة الفقهیه فی شرح الروضة البهیه، زنجان، نظر مهدیس.
  16. جصاص، أحمد بن علی (۱۴۰۵ق). أحکام القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  17. جمعی از نویسندگان (۱۳۹۴ش). حرمت تکفیر مسلمانان و اهانت به مقدسات اسلامی، پژوهشکده حج و زیارت، تهران، نشر مشعر.
  18. جوهری، اسماعیل بن حماد (۱۴۱۰ق). الصحاح، بیروت، دارالعلم للملایین.
  19. حر عاملی، محمد بن حسن (۱۴۰۹ق). وسائل الشیعة، قم، ‏مؤسسه آلآلبیت:.
  20. خلیل بن احمد (۱۴۰۹ق). العین، بیروت، دارالهجرة.
  21. خویی، سیدابوالقاسم (۱۴۱۷ق). مصباح الفقاهة، قم، انصاریان.
  22. درگاهی، مهدی (۱۳۹۶ش). سب و لعن از منظر فقه مذاهب اسلامی، قم، نشر المصطفی.
  23. دهخدا، علیاکبر(۱۳۷۳ش). لغتنامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  24. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (۱۴۱۲ق). المفردات، بیروت ـ دمشق، دارالعلم ـ الدارالشامیه.
  25. زمخشری، محمود بن عمر (بیتا). الکشاف، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  26. سبحانی تبریزی، جعفر (۱۳۸۱ش). الإنصاف فی مسائل دام فیها الخلاف، قم، مؤسسة الامام الصادق۷.
  27. سرخسی، محمد (۱۴۲۱ق). المبسوط، بیروت، دارالفکر.
  28. شیخ صدوق، محمد بن علی (۱۴۱۴ق). اعتقادات الإمامیه، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ دوم.
  29. ــــــــــــــــــــــــــ (بیتا). علل الشرائع، قم، مکتبه الداوری.
  30. صاحب بن عباد (۱۴۱۴ق). بیروت، المحیط فی اللغة، عالم الکتاب.
  31. طباطبایی قمی، سیدحسن (۱۴۱۵ق). کتاب الحج، قم، نشر باقری.
  32. طباطبایی، سیدمحمدحسین (۱۳۹۳ق). المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسّسة الأعلمی للمطبوعات.
  33. طبرسی، فضل بن حسن (بیتا). مجمع البیان، بیروت، مؤسسة الأعلمی، چاپ دوم.
  34. طریحی، فخرالدین بن محمد (۱۴۱۶ق). مجمع البحرین، تحقیق سیداحمد حسینی، تهران، کتابفروشی مرتضوی.
  35. طوسی، محمد بن حسن (بیتا). التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
  36. ــــــــــــــــــــــ (۱۴۱۱ق)‏. الغیبة، قم، دارالمعارف الإسلامیة.‏
  37. عامر، عبدالعزیز (۱۹۶۹م). التعزیر فی الشریعة الاسلامیة، قاهره، دارالفکر، چاپ چهارم.
  38. علامه حلی، حسن بن یوسف (‎۱۴۱۴ق). التذکرة الفقهاء، قم، مؤسسة آل البیت: لاحیاء التراث.
  39. عوده، عبدالقادر (۱۴۱۳ق). التشریع الجنائی الاسلامی، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ دوازدهم.
  40. غزالی، محمد بن محمد (بیتا). إحیاء علوم الدین، بیروت، دارالمعرفة.
  41. فتحی بهنسی، احمد (۱۴۰۳ق). الجرائم فی الفقه الاسلامی، بیروت، دارالشروق، چاپ پنجم.
  42. فیومی، احمد بن محمد (بیتا). المصباح المنیر، قم، منشورات دارالرضی.
  43. قرشی، سیدعلیاکبر (۱۳۷۱ش). قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ ششم.
  44. کاشانی، ابوبکر بن مسعود (۱۴۰۶ق). بدائع الصنائع، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ دوم.
  45. کبیر مدنی شیرازی، سیدعلیخان (۱۴۱۵ق). ریاض السالکین، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ چهارم.
  46. کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷ق). الکافی، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم.
  47. ماوردی، علی بن محمد (۱۴۱۴ق). الحاوی الکبیر، بیروت، دارالکتب العلمیة.
  48. مرعشی، شهابالدین (بیتا). شرح إحقاق الحق، تصحیح السید إبراهیم المیانجی، بیجا، بینا.
  49. مسلم بن حجاج (بیتا). صحیح مسلم، بیروت، نشر دارالفکر.
  50. مفید، محمد بن محمد (۱۴۱۳ق). المقنعة، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید.
  51. ناصر علی، عبدالله (۱۳۸۰ش). المعجم البسیط، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
  52. نجفی، هادی (بیتا). الرد علی موسی جار الله، نجف اشرف، مؤسسة کاشف الغطا.
  53. نووی، یحیی بن شرف (بیتا). المجموع، بیروت، دارالفکر.
  54. ________ (۱۳۹۳ق). شرح النووی علی المسلم، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم.
  55. هیثمی، علی بن ابوبکر، (۱۴۰۸ق). مجمع الزوائد، بیروت، نشر دارالکتب العلمیه.
  56. یزدی، محمد (۱۴۱۵ق). فقه القرآن، قم، مؤسسه اسماعیلیان.