نقش زیارت در تربیت سیاسی زائر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو گروه اخلاق و اسرار پژوهشکده حج و زیارت

چکیده

زیارت به معنای قصد کردن کسی و چیزی است و از آغاز اسلام مورد استقبال مسلمانان بوده است. در معارف اسلام برای زیارت پیامبر اکرم(ص)، ائمه معصومین(ع) و امامزادگان فضائل زیادی بیان شده است. ازاین‌رو عالمان و پژوهشگران این عبادت الهی را از ابعاد مختلف مطالعه کرده‌اند.
 یکی از ابعاد مهم زیارت، بعد تربیتی و انسان‌سازی فردی و اجتماعی آن است. در منابع روایی شیعه، زیارت معصومین: تجدید عهد با امام و اعلان وفاداری بر عهدی که با او بسته‌اند، شمرده شده است؛ یعنی بعد سیاسی زیارت و نقشی که زیارت در تربیت سیاسی زائر و آماده‌سازی برای حضور در عرصه‌های سیاسی دارد.
این مقاله، با روش کتابخانه‌ای، به بررسی نقش تربیتی زیارت معصومین: در زائر می‌پردازد و با تحلیل داده‌های قرآنی و روایی، گویای این دیدگاه است که زیارت معصومین:، می‌تواند در تربیت سیاسی زائر، یعنی آشنایی او با اهداف سیاسی مزور (مانند امر به معروف و نهی از منکر، مبارزه با ظلم و ستم طاغوت‌ها، شناخت دوستان و دشمنان او و رسیدن به شعور و شور سیاسی) مؤثر باشد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. قرآن کریم.

    1. ابن أبیالحدید، عبدالحمید بن هبةالله، (۱۴۰۴ق)، شرح نهج البلاغة، تصحیح ابراهیم محمد ابوالفضل، قم، مکتبة آیةالله المرعشی النجفی.
    2. ابن شعبة حرانی، حسن، (۱۴۰۴ق)، تحف العقول، تصحیح و تعلیق غفاری، قم، نشر الاسلامی.
    3. ابن طاووس، علی بن موسی، (۱۳۴۸ش)، اللهوف علی قتلی الطفوف، ترجمه فهری، تهران، جهان.
    4. ابن قولویه قمی، (۱۴۱۷ق)، کامل الزیارات، به کوشش القیومی، قم، نشر الفقاهه.
    5. ثقفی، ابراهیم بن محمد، (۱۳۹۵)، الغارات، تصحیح جلالالدین محدث، تهران، انجمن آثار ملی.
    6. جان، الیاس، (۱۳۸۵)، فلسفه تعلیم و تربیت، ترجمه عبدالرضا ضرابی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی=.
    7. حداد عادل، غلامعلی، (۱۳۸۹ش)، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی.
    8. خمینی، سیدروحالله، (۱۳۸۷ش)، صحیفه امام، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
    9. دانشور، عباس، (۱۳۹۰ش)، مقابر، ترجمه جواد نیستانی و زهره ذوالفقاری، تهران، سمت.
    10. الدجیلی، جعفر، (۱۴۱۵ق)، موسوعة النجف الاشرف، بیروت، دارالاضواء.
    11. روشه، گی، (۱۳۸۰)، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران، نشر نی.
    12. شهید اول، محمد بن مکی (۱۴۱۰ق)، المزار، تصحیح مدرسه امام مهدی[/ موحد ابطحی اصفهانی، محمدباقر، قم، مدرسه امام مهدی[‏.
    13. شیخ صدوق، محمد بن علی، (۱۳۷۸ق)، عیون اخبار الرضا۷، بیروت، اعلمی.
    14. ـــــــــــــــــــــــــ ، (۱۴۱۳ق)، من لا یحضره الفقیه، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی.
    15. صادقزاده قمصری، علیرضا، حاجی دهآبادی، محمدعلی، (۱۳۷۹ش)، کتاب تربیت اسلامی (مجموعه مقالات تربیت در سیره و کلام امام علی۷)، تهران، نشر تربیت اسلامی.
    16. صافی گلپایگانی، لطفالله (۱۴۳۰ق)، سیر حوزههای علمی شیعه، قم، مرکز نشر آثار حضرت آیتالله العظمی صافی.
    17. طباطبایی، محمدحسین، (۱۳۷۸ش)، شیعه در اسلام، تهران، انتشارات اسلامی.
    18. طبری، عمادالدین، (۱۴۲۰ش)، بشارة المصطفی لشیعة المرتضی، قم، جامعه مدرسین.
    19. طریحی، فخرالدین بن محمد، (۱۳۷۵ش)، مجمع البحرین، محقق: حسینی اشکوری، تهران، مرتضوی.
    20. طوسی، محمد بن حسن، (۱۴۰۷ق)، تهذیب الأحکام، تحقیق حسن الموسوی خرسان، تهران، دارالکتب الإسلامیه‏.
    21. ـــــــــــــــــــــــ ، (۱۴۱۱ق)، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، بیروت، مؤسسة فقه الشیعة‏.
    22. فیومی، أحمد بن محمد، (۱۴۱۴ق)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، قم، مؤسسه دارالهجرة، چاپ دوم‏.
    23. قمی، شیخ عباس، (۱۳۸۹)، تتمة المنتهی، ترجمه غلامحسین انصاری، قم، نشر بین الملل.
    24. قمی، علی بن ابراهیم، (۱۴۰۴ق)، تفسیر القمی، به کوشش الجزائری، قم، دارالکتاب.
    25. کلینی، محمد بن یعقوب، (۱۳۷۵ش)، الکافی، به کوشش غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیة.
    26. کفعمی، ابراهیم بن علی، (۱۴۱۵ق)، البلد الأمین و الدرع الحصین، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
    27. ــــــــــــــــــــــــ ، (۱۴۰۵ق)، المصباح للکفعمی (جنة الأمان الواقیة)، قم، دارالرضی (زاهدی).
    28. مجلسی، محمدباقر، (۱۴۰۳ق)، بحار الانوار، بیروت، داراحیاء التراث العربی.
    29. هیرو، دیلیپ، (۱۳۸۶ش)، ایران در حکومت روحانیون، ترجمه محمدجواد یعقوبی دارابی، تهران، مرکز بازشناسی اسلام و ایران.