ملاک صحت طواف، گذر از نصف یا اتمام چهار دور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو گروه فقه و حقوق پژوهشکده حج و زیارت

چکیده

در تحقیق حاضر حکم ادامه طواف واجبی که در اثر پیشامد عذر، قطع شده است، بررسی میشود. نتایج حاصل از این پژوهش ـ که به صورت اسنادی و کتابخانهای و با تحلیل ادله صورت پذیرفته ـ حاکی از آن است که چنانچه مکلف بیش از سه دور و نیم از طواف را انجام داده باشد، ادامه طواف پس از رفع عذر، مطابق با نظر برخی از فقها صحیح، و طبق نظر برخی دیگر باطل است. منشأ اختلاف، روایاتی است که برخی طواف را با گذر از نصف، و برخی با اتمام چهار دور صحیح و قابل تکمیل دانسته است. دقت در روایات مزبور حاکی از آن است که تعلیل امام۷ برای صحت طواف ناقص، با عبارت «لأنها زادت علی النصف» و تکرار عنوان «گذر از نیمه» در برخی از این روایات، ظهور در بیان معیار حکم و ضابطه کلی در قطع طواف دارد. ازاینرو قول فقیهانی که معتقدند طواف انجام گرفته به مقدار سه دور و نیم صحیح و قابل تکمیل است، به صواب نزدیکتر است. همچنین میتوان ادعا کرد: لسان روایاتی که رسیدن به دور چهارم در آن مطرح شده، لسان بیان ملاک نیست. ازاینرو روایات مبین ملاک میتواند عرفاً مفسر برای این دسته از روایات قرار گیرد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1.  

    1. ابن ادریس، محمد بن احمد، (۱۴۱۰ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، چاپ دوم.
    2. ابن زهره، حمزة بن علی، (۱۴۱۷ق)، غنیة النزوع الی علمی الاصول و الفروع، قم، مؤسسه امام صادق۷، چاپ اول.
    3. ابن سعید حلی، یحیی بن احمد، (۱۴۰۵ق)، الجامع للشرایع، قم، انتشارات مؤسسه سیدالشهداء العلمیة، چاپ اول.
    4. ابوالصلاح حلبی، تقی بن نجم(۱۴۰۳ق)، الکافی فی الفقه، اصفهان، کتابخانه عمومی امام امیرالمؤمنین۷، چاپ اول.
    5. افتخاری، علی، (۱۴۲۸ق)، آراء المراجع فی الحج، تهران، نشر مشعر، چاپ دوم.
    6. بیهقی نیشابوری کیدری، محمد بن حسین، (۱۴۱۶ق)، اصباح الشیعة بمصباح الشریعة، قم، مؤسسه امام صادق۷، چاپ اول.
    7. تبریزی، جواد بن علی، (۱۴۲۳ق)، التهذیب فی مناسک الحج، قم، دارالتفسیر، چاپ اول.
    8. حر عاملی، محمد بن حسن، (۱۴۰۹ق)، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم، انتشارات آل البیت:.
    9. خمینی، سیدروحالله، (بیتا)، تحریر الوسیلة، قم، انتشارات مؤسسه دارالعلم، چاپ اول.
    10. خویی، سیدابوالقاسم، (۱۴۱۰ق)، المعتمد فی شرح المناسک، قم، دارالعلم، چاپ اول.
    11. ـــــــــــــــــــــــ ، (۱۴۱۸ق)، موسوعة الامام خویی، انتشارات مؤسسه إحیاء آثار امام خویی.
    12. سبحانی، جعفر، (۱۴۲۶ق)، الحج فی الشریعة الاسلامیة الغراء، قم، مؤسسه امام صادق۷، چاپ اول.
    13. سبزواری، سیدعبدالاعلی، (۱۴۱۳ق)، مهذب الاحکام، قم، مؤسسه المنار، چاپ چهارم.
    14. سلار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز، (۱۴۰۴ق)، المراسم العلویة و الاحکام النبویة، قم، منشورات الحرمین، چاپ اول.
    15. شاهرودی، سیدمحمود، (۱۴۰۲ق)، کتاب الحج، قم، مؤسسه انصاریان، چاپ اول.
    16. صاحب جواهر، محمدحسن، (بیتا)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ هفتم.
    17. طوسی، محمد بن حسن، (۱۴۰۰ق)، النهایة فی مجرد الفقه و الفتوی، بیروت، انتشارات دارالکتاب العربی، چاپ دوم.
    18. طوسی، محمد بن حسن، (۱۴۰۷ق)، تهذیب الاحکام، تحقیق حسن الموسوی خراسان، تهران، دارالکتب الإسلامیة.
    19. طوسی، محمد بن علی، (۱۴۰۸ق)، الوسیلة إلی نیل الفضیلة، قم، انتشارات کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی=، چاپ اول.
    20. عاملی شهید ثانی، زینالدین بن علی، (۱۴۱۳ق)، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرایع الاسلام، قم، انتشارات المعارف الاسلامیة، چاپ اول.
    21. علامه حلی، حسن بن یوسف، (۱۴۱۱ق)، تبصرة المتعلمین فی احکام الدین، تهران، انتشارات مؤسسه چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول.
    22. ــــــــــــــــــــــــ ، (۱۴۱۲ق)، منتهی المطلب، مشهد، انتشارات مجمع البحوث الاسلامیة، چاپ اول.
    23. ــــــــــــــــــــــــ ، (۱۴۱۴ق)، تذکرة الفقهاء، قم، انتشارات مؤسسه آل البیت:، چاپ اول.
    24. کلینی، محمد بن یعقوب، (۱۳۶۵ش)، کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیة.
    25. موسوی عاملی، محمد بن علی، (۱۴۱۱ق)، مدارک الاحکام فی شرح عبادات شرایع الاسلام، بیروت، انتشارات آل البیت:، چاپ اول.
    26. نراقی، احمد بن محمدمهدی، (۱۴۱۵ق)، مستند الشیعة فی احکام الشریعة، قم، مؤسسه آل البیت:، چاپ اول.
    27. مؤمن سبزواری قمی، علی، (۱۴۲۱ق)، جامع الخلاف و الوفاق، قم، زمینهسازان ظهور، چاپ اول.