«حج و دیپلماسی» و «زیارت و دیپلماسی»، از جمله محورهای بحث در کلان موضوع «حجپژوهی» است. باور به مسئله بودن ارتقای دیپلماسی در ایران امروز و تأکید بر این مهم که سطح قابل اعتنایی از ناکامیهای موجود، برونداد فهم نادرستی از دین و آموزههای دینی است، از جمله علل موجه بحث از «آموزههای حج» در باب ارتقای دیپلماسی است. در این میان به نظر میرسد آموزههای حج که به نوعی دارای ابعاد عبادی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی است، ظرفیتهای قابل اعتنایی در ارتقای دیپلماسی ایرانی دارد.
بررسی نصوص و گزارههای قرآنی و روایی مرتبط با حج در پژوهشی استنباطی ـ تحلیلی با دغدغه کشف و رصد پتانسیلهای این آموزهها در نیل به ارتقای دیپلماسی، مسئله و هدف این پژوهش است. با این هدف گزارههای قرآنی و روایی مرتبط با حج، ذیل محورهای «کنفرانس سالانه حج و لزوم بازاندیشی و ارتقای دیپلماسی عمومی در فضایی چندملیتی و چندفرهنگی»، «برنامه اقدام مشترک صلح حدیبیه و دیپلماسی مذاکره چندساحته با محوریت روادید حج»، «آموزههای حج و دیپلماسی برای صلح جهانی»، «دیپلماسی حقوق بشری حج»، «حرم و امنیت مطلق انسان و حیوان: بنیانی برای ترویج دیپلماسی بشردوستانه» و «آموزههای حج و لزوم توجه به دیپلماسی محیط زیستی»، مورد بررسی قرار گرفته است.
جعفریان، رسول (1382)، تاریخ سیاسی اسلام: سیره رسول خدا، چاپ اول، قم، دلیل ما.
حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق)، وسائل الشیعة، جلد 11، چاپ اول، قم، مؤسسة آل البیت:.
شیخ صدوق، محمد بن علی (1385ش)، علل الشرائع، جلد 2، چاپ اول، قم، کتابفروشی داوری.
ــــــــــ ، (1387ش)، عیون أخبار الرضا7، جلد 2، چاپ اول، تهران، نشر جهان.
طلوعی، محمود (1385)، فرهنگ جامع علوم سیاسی، چاپ سوم، تهران، نشر علم.
علیبابایی، غلامرضا (1387)، فرهنگ روابط بینالملل، چاپ پنجم، تهران، انتشارات وزارت امور خارجه.
فتلاوی، سهیل حسین (2014م)، القیم الاخلاقیة فی دبلوماسیة النبی محمد9: دراسة مقارنة فی القانون الدولی العام، موسوعة القانون الدولی الاسلامی، چاپ اول، عمان، دارالثقافة.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، جلد 2و4، تهران، دارالکتب الإسلامیة.
محقق حلّی، جعفر بن حسن ( 1408ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چاپ دوم.
مکارم شیرازی، ناصر (1371ش)، تفسیر نمونه، جلد 22، چاپ دهم، تهران، دارالکتب الإسلامیة.
مورگنتا، هانس. جی (1389ش)، سیاست میان ملتها: تلاش در راه قدرت و صلح، ترجمه حمیراء مشیرزاده، چاپ چهارم، تهران، وزارت امورخارجه.
نسائی، أحمد بن شعیب (1411ق)، السنن الکبری، جلد 5، چاپ اول، تحقیق عبدالغفار سلیمان البنداری و سید کسروی حسن، بیروت، دارالکتب العلمیة.
واقدی، محمد بن عمر (1409ق)، المغازی، جلد 2، چاپ اول، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
هاشمی، سیدمحمدعلی (1396)، حج و حقوق بینالملل، چاپ اول، تهران، مشعر.
ب) منابع لاتین و پایگاه داده:
Editor: Minear, Larry and Smith, Hazel, Humanitarian Diplomacy: Practitioners and Their Craft, Tokyo: UNU Press, 2006.
Geoff Berridge, Alan James, Brian, Sir Barder, Dictionary of diplomacy, Palgrave MacMillan, Year: 2001.
International Federation of Red Crossو IFRC's humanitarian diplomacy policy, Paris, May 2009.
Mullerson, Rein, “Human Rights Diplomacy”, Routledge, Newyork, USA, 2014.
Nancy Snow, Philip M. Taylor, Routledge Handbook of Public Diplomacy, Routledge, Year: 2009.
Zdzislaw Kedzia, Amrei Müller and George Ulrich Michael OFlaherty, Human Rights Diplomacy: Contemporary Perspectives, Nottingham Studies on Human Rights, Martinus Nijhoff, Year: 2011.