جهانی شدن فرهنگی و اثرات آن بر سبک زندگی گردشگران (مطالعه موردی گردشگران مذهبی شهر شیراز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار بخش گردشگری و هتلداری، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

به طور سنتی سبک زندگی یک شخص به صورت محلی تعیین می­شود و به آرامی تکامل می­یابد. با این حال در قرن بیست و یکم جهانی  ‌شدن، کره زمین را یک دست می­کند و سبک زندگی و سلیقه در سطح جهان تحت تأثیر قرار می‌گیرد و می‌تواند به سرعت تغییر کند. تعیین تأثیر جهانی ‌شدن فرهنگی بر سبک زندگی گردشگران مذهبی بر تقاضای گردشگری حائز اهمیت است وسهم قابل توجهی در موفقیت تلاش­های بازاریابی مقصد دارد. پژوهش حاضر در راستای بررسی تأثیر جهانی ‌شدن بر سبک زندگی گردشگران مذهبی در جهت پاسخ به سؤالاتی نظیر اینکه چه رابطه­ای میان جهانی­شدن فرهنگی و مؤلفه­هایش با سبک زندگی وجود دارد؟ و هریک از مؤلفه­های جهانی­شدن فرهنگی چه تأثیری بر سبک­های زندگی دارد؟ می­کوشد.
در این پژوهش از روش تحقیق کمی و پیمایش استفاده شده ­است و اطلاعات استفاده‌شده از طریق پرسشنامه به دست آمده است. جامعه آماری گردشگران مذهبی با دامنه سنی 18 تا 65 سال در سال 1398 بودند که در زمان گردآوری داده­ها در حرم مطهر حضرت احمد بن موسی8 حضور داشتند. روش نمونه­گیری مورد استفاده‌شده در این پیمایش، تصادفی ساده است. حجم نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران، 384 نفر برآورد شد. بر اساس نتایج حاصل از آمارهای استنباطی تحقیق، ارتباط بین جهانی ‌شدن فرهنگی و سبک­های زندگی گردشگران مذهبی تأیید شد. همچنین سبک­های فراغتی، آموزشی مدرن و فرهنگی بیش از سایر سبک­های زندگی از توان تبیین برخوردار بودند. از‌این‌رو نتایج به دست آمده در سطح چند متغیره، مؤلفه­های جهانی ‌شدن فرهنگی، روی هم 62 درصد از تغییرات سبک فراغتی، 56 درصد از تغییرات سبک آموزشی مدرن و نیز 32 درصد از تغییرات سبک فرهنگی را تبیین کردند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. آزاد ارمکی، تقی و چاوشیان، حسن (1381). «بدن به مثابه رسانه هویت»، مجله جامعه شناسی ایران، شماره4، دوره 4،ص57ـ75.
  2. اباذری، یوسف و چاوشیان، حسن (1381). «از طبقه اجتماعی تا سبک زندگی: رویکردهای نوین در تحلیل جامعه شناسی هویت اجتماعی»، نامه علوم اجتماعی، شماره20، ص3-8.
  3. اشتری فر، حسین و صالحی امیری، سیدرضا (1395). «طراحی الگوی رابطه مدیریت فرهنگی با سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی»، مدیریت منابع در نیروی انتطامی، پاییز 1395، شماره3، دوره4، ص31ـ60.
  4. افشاری‌راد، مینو و آقابخشی، علی‌اکبر (1389). فرهنگ علوم سیاسی، تهران، چاپار.
  5. بنت، آندی ( 1386). فرهنگ و زندگی روزمره، ترجمه لیلا افشانی و حسن چاوشیان، تهران، اختران.
  6. تاج‌بخش، غلامرضا و احمدی، مریم (1393). «بررسی رابطه سرمایه اقتصادی و سرمایه فرهنگی با سبک زندگی مطلوب مورد مطالعه (دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی گچساران) »، اولین همایش علمی پژوهشی علوم تربیتی و روانشناسی آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ایران، یزد، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی، انجمن علمی توسعه و ترویج علوم و فنون.
  7. جعفرصالحی، سحر (1388). بررسی الگوهای رفتاری گردشگران در محیط زیست مقصد (مقایسه رفتارهای زیست محیطی گردشگران تفریحی و گردشگران فرهنگی در شهرهای اصفهان و چالوس)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران.
  8. جهانگیری، سعید و متقی، ابراهیم و سیدحمزه، راضیه (1397). «تأثیر جهانی ‌شدن بر تغییر فرهنگ و سبک زندگی مذهبی (ابعاد و رویکردها)»، فصلنامه مطالعات سیاسی بین­المللی، سال سوم، شماره ششم، تابستان 9، ص21ـ48.
  9. خواجه‌سروری، غلامرضا و طباقی ممقانی، جواد (1392). «جهانی‌شدن سبک زندگی و تقاضای دگرگونی سیاسی»، مطالعات راهبردی سیاست گذاری عمومی (مطالعات راهبردی جهانی شدن) ، ص1ـ21.
  10. خواجه‌نوری، بیژن و کریمی، ماندانا و خجسته، سعاد (1392). «بررسی رابطه فرایند جهانی ‌شدن فرهنگی وهویت ملی در ایران (مطالعه موردی: گروه‌های قومی لر شهر نورآباد ممسنی و عرب شهر کنگان و توابع)، پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، شماره 2، ص99ـ114.
  11. خواجه‌نوری، بیژن وپرنیان، لیلا (1393). «مطالعه ارتباط بین جهانی ‌شدن فرهنگی و مدیریت بدن (مطالعه موردی: زنان شهر کرمانشاه)»، جامعه‌شناسی کاربردی، شماره55، ص63ـ180.
  12. خواجه‌نوری، بیژن ومحمدی، محمد (1398). «بررسی رابطه جهانی­شدن فرهنگی (مطالعه موردی: افراد 15تا45 ساله ساکن شهرشیراز)»، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی ـ فرهنگی، ص33ـ65.
  13. ذکایی، محمدسعید (1386). فرهنگ مطالعات جوانان، تهران، آگه.
  14. رابرتسون، رونالد (1382). جهانی ‌شدن (تئوری‌های اجتماعی و فرهنگ جهانی)، ترجمه­ کمال پولادی، تهران، ثالث.
  15. زارع، بیژن و فلاح، مهدی (1391). «بررسی سبک زندگی جوانان در شهر تهران و عوامل مؤثر بر آن»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره 5، شماره 4، شماره پیاپی 20 زمستان، ص75ـ105.
  16. سجاسی‌قیداری، حمدلله و صادقلو، طاهره و شهدادی، علی (1394). «اثرات جهانی­شدن بر تغییرات سبک زندگی در نواحی روستایی»، فصلنامه مطالعات میان رشته­ای در علوم انسانی، دوره هفتم، شماره 44، ص153ـ188.
  17. سحابی، جلیل و آقابیگ‌پوری، هاشم (1388). «بررسی تأثیر بعد فرهنگی جهانی ‌شدن بر هویت قومی (مطالعه موردی، جوانان 15تا29 ساله شهرستان بوکان)»، فصلنامه مطالعات ملی، دوره41، سال یازدهم، ص1ـ19.
  18. شجاعی زند، علیرضا و طالبان، محمدرضا و ضنعتی‌شرقی، نادر (1389). «بررسی رابطه جهانی ‌شدن فرهنگی و عرفی ‌شدن فردی با تأکید بر نقش عوامل زمینه‌ای»، فصلنامه مسائل اجتماعی ایران، سال اول، شماره 1، ص1ـ30.
  19. عنایت، حلیمه و موحد، مجید (1383). «زنان و تحولات ساختاری خانواده در عصر جهانی شدن»، پژوهش زنان، دوره دوم، شماره 2، ص153ـ166.
  20. فاضلی، محمد (1382). مصرف و سبک زندگی، پژوهشگاه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  21. کلو، کوین لین و کانلر، فیلیپ (1393)، مدیریت بازاریابی، ترجمه مهدی امیرجعفری، ناشر: نص.
  22. گل‌محمدی، احمد (1381). جهانی‌شدن، فرهنگ، هویت، تهران، نی.
  23. گیدنز، انتونی (1377). پیامدهای مدرنیته، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، مرکز.
  24. گیدنز، آنتونی (1382). تجدد و تشخص، ترجمه ناصر موفقیان، نی.
  25. لاپتن، دبورا (1380). «بیم و مدرنیزاسیوج تأملی» ترجمه مریم رفعت جاه، فصلنامه ارغنون، شماره18، ص293ـ315.
  26. مرادخانی، مهری (1391). بررسی تأثیر جهانی ‌شدن بر سبک­های فرزندپروری والدین (مطالعه موردی: شهر ایلام)، پایان نامه­ کارشناسی ارشد، علوم اجتماعی، دانشگاه، شیراز.
  27. مجتهدی، مهرداد و راحلی، حسین (1398). «اثرات جهانی ‌شدن بر سبک زندگی روستاییان»، دومین کنفرانس بین المللی و ششمین کنفرانس ملی کشاورزی ارگانیک و مرسوم، ص1ـ14.
  28. محمدپور، احمد (1390)، ضد روش، منطق و طرح در روش‌شناسی کیفی، جلد دوم، تهران، جامعه‌شناسان.
  29. نجارزاده، محمد (1392). «جهانی‌شدن فرهنگی و اثرات آن بر سبک زندگی شهری: مطالعه موردی شهر اصفهان»، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، ص165ـ193.
  30. وثوقی، منصور و میرزایی، حسین (1387). «فردگرایی: تأملی در ابعاد و شاخص ها»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 34، ص117ـ142.
  31. هلد، دیوید و مک‌گرو، آنتونی (1388). نظریه‌های جهانی شدن، ترجمه معسود کرباسیان، تهران، نشر چشمه.
  32. Abdel ـ Hadi, Aleya (2012) "Culture, Quality of life, Globalization and Beyond", Procedia ـ Social and Behavioral Sciences 50, pp: 11 ـ
  33. Abou el ela,Manal (2003) “Cultural Globalization and Changes in the Urban Form of Metropolis Cities (The Case of Cairo)”, 39th ISoCaRP Congress,pp:1 ـ
  34. Barber, Benjamin (1995), “Jihad vs. Mc World, how globalization and tribalism are reshaping the world”, Ballantine Books, New York.
  35. Cohen, Eric (2012) “Globalization, Global Crises and Tourism”, Tourism recreation Research, 37,pp: 103 ـ
  36. Dale, Gillian. (2010). BTEC level 3 national travel and tourism student book 1, Pearson Education Limited, Harlow, United Kingdom.
  37. Gohden, Anderson (1984), "Trendsin leisure reading: Forty years of research on reading in the Department of Leisre studies", Tilburg university, The Netherland s.. Department of sociology. University of Nijmegen.
  38. Holden, Andrew, (2000), Environment and Tourist, London and New York: Rutledge.
  39. Lertcharoenchoke, N. (1999). "Alternative tourism”, ABAC Journal, 19 (2) ,pp: 23 ـ
  40. PEKTAŞ, Fatih (2018) "The Effect of Lifestyle on The Demand For Alternative Tourism", Journal of Management Economics and Business, 14, pp: 187 ـ
  41. Raj, Razq, Griffin.k.Religious Tourism and pilgrimage Monagement, CABIPublishing, 2015.
  42. Skokic, Vlatka and Morrison, Alison (2011) 'Conceptions of Tourism Lifestyle Entrepreneurship: Transition Economy Context', Tourism Planning & Development, 8: 2, pp: 157 ـ
  43. Thyra, C.Uth (1996). “Definition of life style an dits Application to travel Behavior”, Department marketing at the Aarhus V.
  44. Westcott, Morgan, Anderson Wendy (2020) ," Introduction to Tourism and Hospitality in BC”.
  45. Zhang Yaoqi, Deng Jinyang, Majumda Suman, Zheng Bin (2009).”Globalization of Lifestyle: Golfing in China, The New Middle Classes, pp :143 ـ