حوزه نمایندگی ولیفقیه در امور حج و زیارت
پژوهشنامه حج و زیارت
2538-1768
2538-1760
2
1
2017
06
22
بازپژوهی حکم غسل احرام
7
32
FA
علی
عندلیب همدانی
عضو هیئت علمی جامعة المصطفی و استاد درس خارج حوزه علمیه قم
andalibi3@yahoo.com
یکی از واجبات مناسک حج و عمره، احرام است. احرام دارای واجبات و مستحباتی است. هرچند مشهور فقها از زمان سید مرتضی= تاکنون غسل را یکی از مستحبات احرام دانستهاند، اما با بررسی دقیق اقوال فقها در این موضوع، روشن میشود که قول مشهور قدما، وجوب غسل احرام است. بررسی ادله طرفین نیز نظریه وجوب غسل احرام را اثبات میکند. البته مخالفت با شهرت عظیم متأخرین مبنی بر استحباب غسل احرام، مشکل است؛ منتها پرواضح است که مخالفت با نصوص و نظریه اکثر قدما، مشکلتر از آن خواهد بود. بنابراین، راه نجات در احتیاط است.
غسل احرام,وجوب,استحباب,اجماع
https://journal.hzrc.ac.ir/article_31083.html
https://journal.hzrc.ac.ir/article_31083_5fee987d009b0e7b7e599bde751dfd85.pdf
حوزه نمایندگی ولیفقیه در امور حج و زیارت
پژوهشنامه حج و زیارت
2538-1768
2538-1760
2
1
2017
06
22
بازپژوهشی در اعمال مسجد کوفه و سهله
33
56
FA
مهدی
ساجدی
استادیار دانشگاه قرآن و حدیث
mehdisajedi85@yahoo.com
حسام الدین
ربانی
استادیار دانشگاه قرآن و حدیث
hesamrabbani921@yahoo.com
تحقیق حاضر به بررسی فقهی- حدیثی اعمال مسجد کوفه و سهله پرداخته و نحوه انجام دادن اعمال عبادی را در این دو مسجد شریف، به معنای دخیل بودن مکانی خاص از مسجد در صحت یا کمال عمل، بازپژوهی کرده است. تتبع در روایات مربوط به این دو مسجد نشان میدهد در خصوص مکانهای معیّنی از مسجد کوفه، اعمال و ادعیهای با نص صحیح یا معتبر وارد شده که بیانگر توجه و اهمیت عبادت در آن مکان نزد امام معصوم بوده و ارشاد به این مطلب است که انجام دادن عبادت در این مواضع، در کمال عمل عبادی و بهرهمندی از ثواب تام، نقش دارد. اما در مورد قسمتهای دیگر مسجد کوفه و تمامی مسجد سهله، دلیل روشنی بر خصوصیت داشتن موضعی از آنها یافت نشد. همچنین، انجام دادن عبادت در مکانهای منسوب به انبیا و امامان معصوم: در هر دو مسجد شریف، به دو شرط یقینی بودن انتساب و اثبات عبادت مکرر معصوم در آن محل، در کمال عمل دخیل است و اقتدا به سیره عملی معصومین: محسوب میشود. اما در صورت اثبات نشدن عبادت مکرر معصومین: در آن محل و با فرض یقینی بودن انتساب، عبادت کردن در خصوص آن موضع، تنها از باب تبرک جستن به آن مکان، توجیهپذیر است.
مسجد,کوفه,سهله,کمال عبادت
https://journal.hzrc.ac.ir/article_31079.html
https://journal.hzrc.ac.ir/article_31079_dda9259b621f78f2fc17ed3ffa75be03.pdf
حوزه نمایندگی ولیفقیه در امور حج و زیارت
پژوهشنامه حج و زیارت
2538-1768
2538-1760
2
1
2017
06
22
بررسی فقهی نوع زمین اماکن حج و شهر مکه از جهت ملکیت و آثار مترتب بر آن
57
88
FA
مهدی
عبدی
دانش آموخته سطح چهار حوزه علمیه قم، کارشناسی ارشد دانشگاه قم، استاد سطح عالی حوزه علمیه قم
abdi.mahdi72@yahoo.com
فقه اسلامی با تقسیم اراضی، از جهت ملکیت، به اقسام چهارگانه و جعل احکام متناسب با هر یک از این اقسام، نظام حقوقی و اقتصادی کاملی را در مورد اراضی جعل کرده است. این مقاله پس از بیان انواع اراضی به حسب ملکیت، ادله اقوال مختلف در تعیین نوع زمین مکه و مشاعر حج را بررسی کرده و با تعیین نوع این اراضی به بیان آثار مترتب بر آن پرداخته است. نتیجه تحقیق نیز این است که شهر مکه، عنوة فتح شده است؛ بنابراین زمینهایی از حرم و شهر کنونی مکه ـ که در زمان فتح، آباد بوده ـ ملک همه مسلمانان است و باید ثمرات و عوائد آن برای مصالح عموم مسلمانان صرف شود و اختصاص دادن آن به گروهی خاص، و تملک و خرید و فروش آن جایز نیست. اراضی مشاعر حج، جزء اراضی مشترک و منفک از ملکیت است. حق ارتفاق از این اراضی برای همه مسلمانان ثابت است و احیا و تملک و فروش و اجاره دادن این اراضی جایز نیست.
انواع ملکیت زمین,اقسام زمین,مشاعر حج,مشترکات,مفتوح عنوه
https://journal.hzrc.ac.ir/article_31080.html
https://journal.hzrc.ac.ir/article_31080_4a1ef5bec94961c214db2b084c4d789e.pdf
حوزه نمایندگی ولیفقیه در امور حج و زیارت
پژوهشنامه حج و زیارت
2538-1768
2538-1760
2
1
2017
06
22
واکاوی حکم نماز استداره ای در مسجدالحرام از منظر فقه مذاهب اسلامی
89
106
FA
مهدی
درگاهی
استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم؛ دانش اموخته سطح چهار حوزوی و پژوهشگر پژوهشگاه المصطفی
aghigh_573@yahoo.com
نماز گزاردن به صورت دایرهای پیرامون کعبه معظّمه یا همان نماز استدارهای در جماعت، از مسائلی است که مشروعیت و عدم مشروعیت آن از منظر فقه مذاهب اسلامی چندان هویدا نیست؛ زیرا تحقیقی موسّع و یکپارچه در این باره صورت نگرفته است. ازاینرو پرسش از حکم نماز استدارهای در مسجدالحرام از منظر فقه اسلامی، مسئلهای است که نیازمند کاویدن تا مرحله پاسخی درخور است. سیره مسلمانان و عدم ردع حضرات معصومین: با رعایت شرایط مَلحوظ در نماز جماعت، از جمله دلائلی است که به این کیفیت از نماز جماعت پیرامون کعبه معظمه مشروعیت میبخشد. این تحقیق با هدف شناخت اقوال و انظار فقهای مذاهب اسلامی و حدود و ثُغور ادله و تبیین وظیفه و تکلیف مسلمانان در نماز استدارهای در جماعت انجام شده و نیل به این مَقصد در سایه توصیف و تحلیل گزارههای فقه مذاهب اسلامی با گردآوری دادههای کتابخانه میسّر است که نتیجه آن، مشروعیت نماز جماعت حَول کعبه معظمه با یک امام جماعت و به صورت دایرهوار خواهد بود.
نماز استداره ای,نماز جماعت,کعبه معظمه,مسجدالحرام,فقه مذاهب اسلامی
https://journal.hzrc.ac.ir/article_31081.html
https://journal.hzrc.ac.ir/article_31081_5656c78c20aed2d988f1447234673e58.pdf
حوزه نمایندگی ولیفقیه در امور حج و زیارت
پژوهشنامه حج و زیارت
2538-1768
2538-1760
2
1
2017
06
22
قاعده «تسهیل» و نقش آن در استنباط احکام حج
107
130
FA
رضا
عندلیبی
مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشکده حج و زیارت
rezaandalibi61@yahoo.com
<span lang="FA" dir="RTL">تأمل در شیوه شارع مقدس در تشریع احکام شرعی فرعی به طور عام و در تشریع مناسک حج و عمره به طور خاص، حاکی از این است که امر قانونگذاری در شریعت اسلام، بر اساس سهلگیری بر مکلفان است و شارع در تشریع احکام، سمحه بودن قوانین را مدنظر قرار داده است. به عبارت دیگر، شارع به دنبال جعل قوانین، آن هم به گونهای است که مکلفان به سهولت از انجام آن برآیند. شناخت روش شارع در تشریع احکام شرعی، بهویژه در تقنین قوانین حج، از این جهت اهمیت دارد که میتواند ما را به قاعدهای کلی در فقه، به نام «قاعده تسهیل»، رهنمون باشد؛ قاعدهای که صدور فتوا بر اساس آن، به روشنی در آثار فقها دیده میشود و سیره عملی بسیاری از آنان در اجتهاد، بر آن استوار شده است. بر این اساس، فقیه میتواند با استناد به این قاعده در فرایند استنباط، حکمی را وظیفه فعلی مکلفان قرار دهد که انجامش برای آنان به آسانی ممکن باشد. همچنین صدور فتاوای مستند به این قاعده، به خصوص در باب حج، را جایگزین صدور فتوا بر احتیاطهایی نماید که ممکن است در برخی از موارد، موجب سختی و مشقت بر مقلدین گردد.</span>
تسهیل,تسامح,استنباط,قاعده فقهی,احتیاط
https://journal.hzrc.ac.ir/article_31078.html
https://journal.hzrc.ac.ir/article_31078_53e54b999684cf154bc594da10e51ab3.pdf
حوزه نمایندگی ولیفقیه در امور حج و زیارت
پژوهشنامه حج و زیارت
2538-1768
2538-1760
2
1
2017
06
22
بررسی معنا، شرایط و آثار شفاعت پیامبر اکرم (ص) از منظر مذاهب اسلامی
131
160
FA
مهدی
نکویی سامانی
پژوهشکده حج و زیارت
mehdii_38@yahoo.com
بررسی دیدگاه اندیشمندان برجسته مذاهب اسلامی در مورد شفاعت از آن جهت مهم و قابل توجه است که علیرغم این ادعا که گفته میشود همه اندیشمندان و پیروان مذاهب اسلامی به اصل شفاعت پیامبر (ص) باور دارند، ولی درباره معنای شفاعت و شرایط و آثار آن اختلاف نظرهای جدی وجود دارد. معتزله شفاعت را به معنای واسطه قرار دادن دیگری برای طلب منفعت و پاداش بیشتر نیکوکاران (اهل ایمان) در قیامت میدانند و مرتکبین گناه کبیره را مستحق شفاعت نمیدانند. ولی دیگر اندیشمندان مذاهب اسلامی، آن را وسیله نجات و رفع عذاب از گنهکاران تفسیر میکنند. شیعه و اشاعره شفاعت را مخصوص مرتکبین گناه کبیره میدانند. وهابیت نیز، هر چند که اصل شفاعت پیامبر (ص) در روز قیامت را قبول دارند، طلب شفاعت از شافعان به صورت مستقیم، و همچنین طلب شفاعت از انبیا و اولیا را پس از مرگشان، جایز نمیدانند. مقاله حاضر ضمن تبیین دیدگاه اندیشمندان مذاهب اسلامی در باب شفاعت، موارد اختلاف اندیشمندان مذاهب عمده اسلامی را مورد اشاره قرار میدهد و سپس به نقد دیدگاه وهابیت میپردازد و نشان میدهد که دیدگاه آنان مخالف آموزههای روشن قرآن و سنت، و مغایر با دیدگاه دیگر مذاهب اسلامی است.
شفاعت,پیامبر (ص),مذاهب اسلامی,دیدگاهها
https://journal.hzrc.ac.ir/article_31082.html
https://journal.hzrc.ac.ir/article_31082_382099f22055d8fe751aade3ce410f82.pdf