ORIGINAL_ARTICLE
مفهوم شناسی استطاعت در فرض عدم حاجت به راحله
فقهای امامیه معتقدند مکلفی که قادر به تحصیل راحله نیست ـ حتی در فرض عدم حاجت به راحله ـ عنوان مستطیع بر وی صدق نمیکند. علامه حلی و فیض کاشانی، خلاف دیدگاه مذکور را دارند. محقق سبزوارای، مسئله را خالی از اشکال نمیداند و معتقد است ظاهر اخبار، بر خلاف دیدگاه فقهاست. در این مقاله، که به روش توصیفی ـ تحلیلی به نگارش درآمده، ضمن بازپژوهی و تقویت نقدهای قائلان به دیدگاه خلاف مشهور، اثبات شده است که استطاعت را خواه به معنای عرفی و یا به معنای خاص شرعی، موضوع ادله وجوب حج بدانیم، مکلفی که قادر به تحصیل راحله نیست اما بدون مشقت میتواند خود را به مراسم حج برساند، استطاعت او متوقف بر تحصیل راحله نیست. نهایتاً به حکم الغای خصوصیت و لزوم توجه به وحدت سیاق، گفته شده تحصیل زاد نیز که در سیاق تحصیل راحله قرار گرفته است، موضوعیت نخواهد داشت.
https://journal.hzrc.ac.ir/article_36749_16aff18033cba40c0eb37604037e995b.pdf
2019-06-22
7
28
شرایط وجوب حج
استطاعت
تحصیل زاد و راحله
حمید
موذنی بیستگانی
moazzeni62@gmail.com
1
دانشجوی دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان
AUTHOR
نادر
مختاری افراکتی
dr_mokhtariafra@theo.usb.ac.ir
2
استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان
LEAD_AUTHOR
امیرحمزه
سالارزائی
amir_hsalar@theo.usb.ac.ir
3
استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان
AUTHOR
قرآن کریم.
1
آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین (۱۴۰۹ق). کفایة الأصول (طبع آل البیت)، قم، بینا، چاپ اول.
2
ابن ادریس، محمد بن احمد (۱۴۱۰ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم.
3
ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر (۱۴۰۶ق). المهذب (لابن البراج)، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
4
ابن زهره، حمزة بن علی (۱۴۱۷ق). غنیة النزوع إلی علمی الأصول و الفروع، قم، مؤسسه امام صادق۷، چاپ اول.
5
ابن شهید ثانی، حسن بن زین الدین (۱۳۷۶ش). معالم الأصول (با حواشی سلطان العلماء)، قم، بینا، چاپ دوم.
6
ابن فهد حلی، احمد بن محمد (۱۴۰۷ق). المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
7
انصاری، مرتضی بن محمدامین (۱۴۱۶ق). فرائد الاُصول، قم، بینا، چاپ پنجم.
8
بجنوردی، حسن (۱۳۸۰ش). منتهی الأصول (طبع جدید) تهران، بینا، چاپ اول.
9
بیهقی نیشابوری کیدری، محمد بن حسین (۱۴۱۶ق). إصباح الشیعة بمصباح الشریعة، قم، مؤسسه امام صادق۷، چاپ اول.
10
حر عاملی، محمد بن حسن (۱۴۰۹ق). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسة آل البیت:، چاپ اول.
11
حسینی شاهرودی، محمود (۱۳۸۵ش). نتائج الأفکار فی الأصول، قم، بینا، چاپ اول.
12
حلبی، علی بن حسن (۱۴۱۴ق). إشارة السبق إلی معرفة الحق، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
13
روحانی قمی، سید صادق (بیتا). فقه الصادق۷، بینا.
14
سبحانی تبریزی، جعفر (۱۴۲۴ق). إرشاد العقول الی مباحث الأصول، قم، چاپ اول.
15
شریف مرتضی، علی بن حسین (۱۴۱۷ق). المسائل الناصریات، تهران، رابطة الثقافة و العلاقات الإسلامیة، چاپ اول.
16
شهید اول، محمد بن مکی، (۱۴۱۷ق). الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم.
17
شهید ثانی، زینالدین بن علی (۱۴۱۳ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ اول.
18
ـــــــــــــــــ (۱۴۱۹ق). فوائد القواعد، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول.
19
شیخ صدوق، محمد بن علی (۱۴۱۳ق). من لا یحضره الفقیه، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم.
20
صاحب جواهر، محمد حسن بن باقر (بیتا). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم.
21
صدر، محمدباقر (۱۴۱۷ق). بحوث فی علم الأصول، بیروت، بینا، چاپ اول.
22
طباطبایی قمی، تقی (۱۳۷۱ش). آراؤنا فی أصول الفقه، قم، بینا، چاپ اول.
23
طوسی، محمد بن حسن (۱۴۰۰ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت، دار الکتاب العربی.
24
ــــــــــــــ (۱۳۹۰ق). الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول.
25
ــــــــــــ (۱۴۰۷ق). تهذیب الأحکام، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم.
26
علامه حلی، حسن بن یوسف (۱۴۱۲ق). منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول.
27
ـــــــــــــــــ (بیتا). تذکرة الفقها، قم، مؤسسه آل البیت:، چاپ اول.
28
ـــــــــــــــ (۱۴۱۰ق). إرشاد الأذهان إلى أحکام الإیمان، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
29
فاضل موحدی لنکرانی، محمد (۱۴۳۰ق). دراسات فی الأصول، قم، بینا، چاپ اول.
30
فاضل هندی، محمد بن حسن (۱۴۱۶ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
31
فخرالمحققین، محمد بن حسن (۱۳۸۷ق). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ اول.
32
فیض کاشانی، محمدمحسن بن شاه مرتضی (بیتا). مفاتیح الشرائع، قم، کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی، چاپ اول.
33
کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷ق). الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم.
34
کمرهای، محمدباقر (بیتا). اصول الفوائد الغرویة فی مسائل علم أصول الفقه الاسلامی، تهران، بینا، چاپ اول.
35
محقق حلی، جعفر بن حسن (۱۴۰۸ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم.
36
محقق سبزواری، محمدباقر بن محمدمؤمن (۱۲۴۷ق). ذخیرة المعاد فی شرح الإرشاد، قم، مؤسسه آل البیت:، چاپ اول.
37
محقق کرکی، علی بن حسین (۱۴۱۴ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، مؤسسه آل البیت:، چاپ دوم.
38
مدنی تبریزی، یوسف (۱۴۲۹ق). قواعد الأصول، قم، بینا، چاپ دوم.
39
مروجی، علی (۱۴۱۰ق). تمهید الوسائل فی شرح الرسائل، قم، بینا، چاپ اول.
40
مفید، محمد بن محمد (۱۴۱۳ق). المقنعة (للشیخ المفید)، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید=، چاپ اول.
41
موسوی عاملی، محمد بن علی (۱۴۱۱ق). مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، بیروت، مؤسسه آل البیت:، چاپ اول.
42
نراقی، احمد بن محمدمهدی (۱۴۱۵ق). مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، مؤسسه آل البیت:، چاپ اول.
43
ـــــــــــــــــ (۱۴۳۰ق). مفتاح الأحکام، قم، بینا، چاپ اول.
44
یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم (۱۴۰۹ق). العروة الوثقی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم.
45
ـــــــــــــــــ (۱۴۲۶ق). التعارض، قم، بینا، چاپ اول
46
ORIGINAL_ARTICLE
نقش حکم حکومتی در ارتقای ابعاد سیاسی- اجتماعی حج و تطبیقات آن
ویژگی شاخص مناسک حج، گردهمایی مسلمانان از اقصا نقاط جهان در یک مکان است. اما احکام حکومتی، به مثابه اسناد بالادستی، بر آن نفوذ و تأثیر دارند؛ زیرا ولیّ فقیه حسب اوضاع جامعه انسانی، از سوی شارع، مأذون در صدور حکم مبتنی بر مصالح همگانی است و حج نیز از موضوعات مجرای حکم حکومتی است. این پژوهش، با روش توصیفی ـ تحلیلی، به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که نقش احکام حکومتی در ارتقای ثمرات سیاسی و اجتماعی حج چیست. دستاوردهای تحقیق، حاکی از آن است که ثبوت هلال ذیالحجه، که نشان موعد برگزاری حج است، با تعیین و اعلام حاکم مخالف، حتی در صورت علم به مخالفت با واقع، صورت میگیرد؛ از سویی، گستره نفوذ احکام حکومتی در موضوع حج، فقط به تعلیق یا تعطیل کردن آن محدود نمیشود؛ بلکه حاکم اسلامی مجاز است با توجه به وسعت حکومت و تعدُّد موضوعات، که گاهی احکام آنها متعارض منافع همگانی قرار میگیرند، به اقتضای اوضاع اجتماعی، از تشرُّف به حج حامل مواد مخدر یا قاچاقچی کالا یا بدهکار مالیاتی، ممانعت به عمل آورد و با بازگشت منافع اجتماعی به مردم تحت حاکمیت اسلامی، مصالح عامه محقق شود.
https://journal.hzrc.ac.ir/article_36740_8914d6ad4b2e59a551bad3abb113747c.pdf
2019-06-22
29
53
حج
حکمحکومتی
مواد مخدر
هلال ذی الحجه
وحدت
خدیجه
افشین
khadigeh.afshin63@gmail.com
1
دانشجوی دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان
AUTHOR
محمدرضا
کیخا
kaykha@hamoon.usb.ac.ir
2
دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان
LEAD_AUTHOR
امیرحمزه
سالارزائی
amir_hsalar@theo.usb.ac.ir
3
استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان
AUTHOR
٭ قرآن کریم
1
آذری قمی، احمد (۱۳۷۲). ولایت فقیه از دیدگاه فقهای اسلام، قم، دارالعلم.
2
آلوسی، محمود بن عبدالله (۱۴۱۵ق). تفسیر الآلوسی، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول.
3
امام الحرمین، عبدالملک بن عبدالله (بیتا). الارشاد الی قواطع الادلة فی اصول الاعتقاد، بیروت، دارالکتب العلمیه.
4
انصاری، مرتضی بن محمدامین (۱۴۱۰ق). المکاسب، قم، دارالکتاب.
5
باقلانی، محمد بن طیب (۱۹۷۵م). التمهید، بیروت، جامعة الحکمة ببغداد ـ المکتبه الشرقیه.
6
بیضاوی، عبدالله بن عمر (۱۴۱۸). تفسیر البیضاوی، بیروت، داراحیاءالتراث العربی، چاپ اول.
7
بیهقی، احمد بن حسین (۱۴۲۴ق ـ ۲۰۰۳م). السنن الکبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ دوم.
8
جرجانی، علی بن محمد (۱۴۰۳ق ـ ۱۹۸۳م). التعریفات، بیروت، دارالکتب العلمیه.
9
جلیلی، سعید (بهار ۹۵). «اهمیت مبارزه با قاچاق کالا در تحقق اقتصاد مقاومتی»، فصلنامه حبل المتین، سال پنجم، شماره۱۴، ص۱۰۶ـ ۱۲۱.
10
جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۶ش). جرعهای از صهبای حج، تهران، نشر مشعر.
11
ـــــــــ (۱۳۷۸ش). ولایت فقیه: ولایت فقاهت و عدالت، قم، اسراء، چاپ هشتم.
12
جوهری، اسماعیل بن حماد (۱۴۰۴ق). الصحاح، بیروت، دارالعلم للملایین.
13
حبیبیان نقیبی، مجید و کفشگر جلودار، حسین (زمستان ۹۴). «بررسی راهکارهای فقهی ـ قانونی جرایم مالیاتی»، پژوهشنامه مالیات، شماره ۲۸، مسلسل۷۶.
14
حر عاملی، محمد بن حسن (بیتا). وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت: لاحیاء التراث.
15
حسینی، سیدابراهیم (۱۳۸۷). «محدوده اختیارات رهبری وحاکم اسلامی در عصر غیبت»، مکاتبه و اندیشه، ش۳۲، ص۱۱۷ ـ ۱۳۷.
16
خطیب شربینی، محمد بن احمد (۱۴۱۵ق ـ ۱۹۹۴م). مغنی المحتاج، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول.
17
خمینی، سیدروحالله (بیتا). ولایت فقیه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام=.
18
درگاهی، مهدی و عندلیبی، رضا (بهار۱۳۹۴). «اعتبار و نفوذ حکم حاکم مخالف در ثبوت هلال ذیالحجه»، پژوهشهای فقهی، دوره۱۱، شماره یک، ص۱ ـ ۳۰.
19
رهبر، محمدتقی (۱۳۷۷). ابعاد سیاسی ـ اجتماعی حج، تهران، نشر مشعر.
20
روزنامه سامان (اسفند ۱۳۹۳ش). نشریه داخلی سازمان امور مالیاتی کشور، شماره۱۰۷.
21
ریگی، حامد و آل بویه، علی (۱۳۹۶). «بررسی قاچاق کالا از منظر فقه امامیه، حنفی و شافعی»، دومین کنفرانس ملی حقوق، الهیات و علوم سیاسی.
22
زحیلی، وهبه (۱۴۲۲ق). التفسیر الوسیط، دمشق، دارالفکر، چاپ اول.
23
ــــــــــــــ (۱۴۱۸ق). التفسیرالمنیر، دمشق، دارالفکر، چاپ دوم.
24
زرگوشنسب، عبدالجبار و علیمحمدی، طاهر و غیبی، سیدهمعصومه (زمستان۱۳۹۳). «بررسی مبانی مالیاتهای غیر ثابت»، پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، سال یازدهم، شماره۳۸، ص۹۳ ـ ۱۱۶.
25
سانو، قطب مصطفی (۱۴۲۷ق). معجم مصطلحات اصول الفقه، دمشق، دارالفکر.
26
شیخ صدوق، محمد بن علی (بیتا). من لایحضره الفقیه، جماعه المدرسین فی الحوزة العلمیه.
27
صاحب جواهر، محمدحسن (بیتا). جواهر الکلام، بیروت، داراحیاءالتراث العربی.
28
طباطبائی، سیدمحمدحسین (بیتا). المیزان، قم، اسماعیلیان.
29
طباطبائییزدی، احمد و مقیسه، رضا و حاجیمحمره، محمدحسن (۱۳۹۵ش). درآمدی بر فقه حکومتی و مدیریتی با محور اندیشه امام خامنهای (دامتبرکاته)، تهران، دانشگاه امام حسین۷.
30
طبرسی، احمد بن علی (۱۳۸۶). الاحتجاج، نجف.
31
طنطاوی، محمدسعید (۱۹۹۷م). التفسیر الوسیط، قاهره، دارالنهضه مصر، چاپ اول.
32
طوسی، محمد بن حسن (بیتا). التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، داراحیاءالتراث العربی.
33
علوی وثوقی، سیدیوسف (۱۳۹۶). «بررسی تطبیقی آیه شریفه نفی سبیل در تفاسیر فریقین»، فصلنامه مطالعات تفسیری، ج۸، شماره۳۱، ص۱۵۱ ـ ۱۶۴.
34
عندلیبی، رضا و درگاهی، مهدی (۱۳۹۴). حج و ولایت فقیه، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۳.
35
غزالی، محمد بن محمد (۱۴۱۸ق ـ ۱۹۹۷م). الوجیز فی فقه الشافعی، بیروت، دارالارقم بن ابی الارقم.
36
فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (۱۴۱۸). المحجة البیضاء، جماعة المدرسین بقم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ چهارم.
37
قحطانی، سعید بن علی (۱۴۳۱ق ـ ۲۰۱۰م). مناسک الحج و العمرة فی ضوءالکتاب و السنة، القصب، مرکزالدعوه و الارشاد.
38
قربانی، ابراهیم و اکبری، کریم (زمستان ۱۳۹۳). «حرمت خرید و فروش و سوء مصرف مواد مخدر و اسباب گسترش آن از دید فقه اسلامی»، فصلنامه سلامت اجتماعی و اعتیاد، دوره یک، شماره۴، ص۱۱۹ـ۱۴۷.
39
قرطبی، محمد بن احمد (۱۳۸۴ / ۱۹۶۴م). تفسیر القرطبی، القاهره، دارالکتب المصریه، چاپ دوم.
40
قلعجی، محمدرواس (۱۴۰۸ق/ ۱۹۹۸م). معجم لغة الفقها، دارالنفائس، چاپ دوم.
41
کرکی، علی بن حسین (بیتا). رسائل، قم، مکتبه آیةالله المرعشی النجفی.
42
کلانتری، علیاکبر (۱۳۷۸ش). حکم ثانوی در تشریع اسلامی، قم، بوستان کتاب، چاپ اول.
43
کمالی اردکانی، حمید (بهار و تابستان ۹۵). «اعلان برائت از مشرکان و تحلیل مفهوم «مشرک»»، پژوهشنامه حج و زیارت، سال اول، شماره اول، ص۷۱ ـ ۹۶.
44
ماوردی، علی بن محمد (۱۳۸۳ش). آیین حکمرانی، ترجمه حسین صابری، تهران، علمی و فرهنگی، چاپ اول.
45
مجلسی، محمدباقر (بیتا). بحارالانوار، بیروت، داراحیاءالتراث العربی.
46
مظفر، محمدرضا (۱۳۸۸). المنطق، قم، اسماعیلیان.
47
مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (بیتا). مجمع الفائده، مؤسسه النشر الاسلامی.
48
ملکافضلی اردکانی، محسن و درگاهی، مهدی و عندلیبی رضا (پاییز۱۳۹۳). «تعلیق یا تعطیل حج از سوی حاکم اسلامی»، حکومت اسلامی، شماره۷۳، ص۵ ـ ۲۶.
49
موحدی بکنظر، مهدی و رضایی، محمدجواد (۱۳۹۱). «ارتباط وجوهات شرعی و مالیاتهای حکومتی در الگوی پیشرفت اسلامی ـ ایرانی»، پژوهشنامه مالیات، ج۲۰، شماره۱۵، ص۱۵۳ ـ ۱۷۳.
50
موحدی لنکرانی، فاضل (۱۳۷۹). سیری کامل در اصول فقه، قم، فیضیه.
51
نجف، محمدمهدی (بیتا). فقه الحج، تهران، نشر مشعر.
52
نعمتاللهی، اسماعیل (زمستان ۱۳۷۹). «گستره حکم حکومتی»، قبسات، دوره ۵، شماره ۱۵ـ ۱۶، ص۱۲۷ ـ ۱۴۴.
53
نوایی، علیاکبر (تابستان ۱۳۷۸). «ولایت و قدرت حاکم اسلامی»، پژوهشهای اجتماعی اسلامی، شماره۱۷، ص۲۲۰ـ ۲۴۵.
54
هاشمی شاهرودی، محمود (بیتا). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت:، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت:
55
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی فقهی وظیفه مرد صروره در حلق یا تقصیر
یکی از واجبات حج تمتع در روز دهم ذیالحجه در سرزمین منا، حلق یا تقصیر است. تقصیر بر همه زنان متعین است؛ اما در مورد وظیفه مردانی که پیشتر حجةالاسلام بهجا نیاوردهاند (صروره)، بین فقها اختلاف وجود دارد که از اختلاف بدوی روایات نشئت گرفته است. برخی از فقها معتقدند حلق بر صروره متعین است و برخی دیگر صروره را نیز همچون سایر حجاج، مخیر بین حلق و تقصیر دانسته و حلق را تنها با فضیلتتر از تقصیر میدانند. پس از بررسی سندی و دلالی ادله طرفین، مشخص میشود که برخی از ادله نظریه اول از حیث سند و دلالت تام است؛ در نتیجه حلق بر صروره متعین است؛ زیرا روایات نظریه دوم، بر فرض صحت سند و دلالت، تنها اطلاقاتی هستند که توسط روایات نظریه اول تقیید میخورند.
https://journal.hzrc.ac.ir/article_36745_ee988da0d6c1a9d2a1fad1b706b6739c.pdf
2019-06-22
55
78
حج
اعمال منا
صرورة
حلق
تقصیر
رضا
عندلیبی
1
دانش آموخته سطح ۴ حوزه علمیه قم
AUTHOR
زهرا
عشقی
z.eshqi@yahoo.com
2
دانش آموخته جامعة الزهرا قم.
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم، ترجمه: مکارم شیرازى، ناصر، (۱۳۷۳ش.)، قم، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى، چاپ دوم.
1
ابن ادریس، محمد بن احمد، (۱۴۱۰ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
2
ابن براج، عبدالعزیز بن تحریر، (۱۴۰۶ق)، المهذب، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
3
ابن حمزة، محمدبن علی، (۱۴۰۸ق)، الوسیلة الی نیل الفضیلة، قم، انتشارات کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی.
4
ابن زهره، حمزة بن علی، (۱۴۱۷ق)، غنیة النزوع إلی علمی الأصول و الفروع، قم، مؤسسه امام صادق۷.
5
ابن سعید حلی، یحیی بن سعید، (۱۴۰۵ق)، الجامع للشرائع، قم، مؤسسة سیدالشهداء العلمیة.
6
ابن قدامه، عبدالله بن احمد، (بیتا)، المغنی، بیروت، دارالکتب العربی.
7
ابوالصلاح حلبی، تقیالدین بن نجم، (۱۴۰۳ق)، الکافی فی الفقه، اصفهان، کتابخانه امیر المؤمنین علی۷.
8
اشتهاردی، علیپناه، (۱۴۱۷ق)، مدارک العروة، تهران، دارالأسوة للطباعة و النشر.
9
افتخاری، علی، (۱۴۲۸ق)، آراء المراجع فی الحج (بالعربیة)، تهران، نشر مشعر.
10
بحرانی، یوسف بن احمد، (۱۴۰۵ق)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
11
بهجت، محمدتقی، (۱۴۲۴ق)، مناسک حج و عمره، قم، انتشارات شفق، چاپ سوم.
12
تبریزی، جواد بن علی، (۱۴۱۵ق)، مناسک الحج، قم، دارالصدیقة الشهیدة.
13
ـــــــــــــــــــ ، (۱۴۲۳ق)، التهذیب فی مناسک العمرة و الحج، قم، دارالتفسیر.
14
حر عاملی، محمد بن حسن، (۱۴۰۹ق)، وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسه آل البیت:.
15
خامنهای، سیدعلی، (۱۴۲۶ق)، مناسک الحج، تهران، نشر مشعر.
16
خلیل بن احمد (فراهیدی)، (۱۴۱۰ق)، العین، قم، نشر هجرت، چاپ دوم.
17
خمینی، سیدروح الله، (بیتا)، تحریرالوسیلة، قم، مؤسسه مطبوعات دارالعلم.
18
خوانساری، سیداحمد، (۱۴۰۵ق)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم.
19
خویی، سیدابوالقاسم، (۱۴۱۸ق)، فقه الشیعة ـ کتاب الطهارة، قم، مؤسسه آفاق، چاپ سوم.
20
ــــــــــــــــــ ، (۱۴۱۸ق)، موسوعة الإمام الخوئی، قم، مؤسسه احیاء آثار الامام الخویی.
21
سبحانی تبریزی، جعفر، (۱۴۲۴ق)، الحج فی الشریعة الإسلامیة الغراء، قم، مؤسسه امام صادق۷.
22
سبزواری، سید عبدالاعلی، (۱۴۱۳ق)، مهذب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، قم، مؤسسة المنار، دفتر معظم له.
23
شاهرودی، سیدمحمود بن علی، (۱۴۰۲ق)، کتاب الحج، قم، مؤسسه انصاریان.
24
شبیری زنجانی، سیدموسی، (۱۴۲۱ق)، مناسک الحج، قم، مؤسسة الولاء للدراسات.
25
شهید ثانی، زینالدین بن علی، (۱۴۱۳ق)، مسالک الأفهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیة.
26
شیخ صدوق، محمد بن علی، (۱۳۸۵ش)، علل الشرائع، قم، کتابفروشی داوری.
27
ـــــــــــــــــــ ، (۱۴۱۳ق)، کتاب من لایحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
28
ـــــــــــــــــــ ، (۱۴۱۵ق)، المقنع، قم، مؤسسه امام هادی۷.
29
صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر، (۱۴۰۴ق)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
30
صافی گلپایگانی، لطف الله، (۱۴۲۳ق)، فقه الحج، قم، مؤسسه حضرت معصومه۳، چاپ دوم.
31
طباطبائی کربلایی، علی بن محمدعلی، (۱۴۱۸ق)، ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل، قم، مؤسسه آل البیت:.
32
طبرسی، فضل بن حسن، (بیتا)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
33
طریحی، فخرالدین بن محمد، (۱۴۱۶ق)، مجمع البحرین، تهران، کتابفروشی مرتضوی.
34
طوسی، محمد بن حسن، (۱۳۷۵ق)، الاقتصاد الهادی إلی طریق الرشاد، تهران، انتشارات کتابخانه جامع چهلستون.
35
ـــــــــــــ ، (۱۳۸۷ق)، الجمل و العقود فی العبادات، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه فردوسی مشهد.
36
ــــــــــــ ، (۱۴۰۰ق)، النهایة فی مجرد الفته و الفتاوی، بیروت، دارالکتاب العربی، چاپ دوم.
37
ــــــــــــــ ، (بی تا)، التبیان فی تفسیر القران، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
38
ــــــــــــــ ، (۱۳۸۷ق)، المبسوط فی فقه الإمامیه، تهران، المکتبة المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریة.
39
ــــــــــــــ ، (۱۴۰۷ق)، الخلاف، قم، دفتر انتشارا اسلامی.
40
ــــــــــــــ ، (۱۴۰۷ق)، تهذیب الأحکام، تهران، دارالکتب الإسلامیة.
41
ـــــــــــــ ، (۱۴۱۱ق)، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسه فقه الشیعة.
42
علامه حلی، حسن بن یوسف، (۱۴۱۲ق)، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیه.
43
ــــــــــــ ، (۱۴۱۳ق)، قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
44
ـــــــــــــ ، (۱۴۱۳ق)، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
45
ـــــــــــــ ، (۱۴۱۴ق)، تذکرة الفقهاء، مشهد، مؤسسه آل البیت:.
46
فاضل لنکرانی، محمد، (۱۴۱۸ق)، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة ـ الحج، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، چاپ دوم.
47
ــــــــــــــــ ، (بیتا)، مناسک الحج، بینا، بیجا. (نرمافزار فقه اهل البیت ۲)
48
فاضل هندی، محمد بن حسن، (۱۴۱۶ق)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
49
فخر المحققین، محمد بن حسن، (۱۳۸۷ق)، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، مؤسسة اسماعیلیان.
50
فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی، (۱۴۰۶ق)، الوافی، اصفهان، کتابخانه امیرالمؤمنین۷.
51
مجلسی، محمدتقی بن مقصودعلی، (۱۴۱۴ق)، لوامع صاحبقرانی، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم.
52
محقق حلی، جعفر بن حسن، (۱۴۱۵ق)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم، المعارف الاسلامیة.
53
ــــــــــــ ، (۱۴۱۸ق)، المختصر النافع فی فقه الإمامیة، قم، مؤسسة المطبوعات الدینیة، چاپ ششم.
54
محقق داماد، سیدمحمد، (۱۴۰۱ق)، کتاب الحج، مقرر: عبدالله جوادی آملی، قم، چاپخانه مهر.
55
محقق سبزواری، محمدباقر بن محمدمؤمن، (۱۲۴۷ق)، ذخیرة المعاد فی شرح الارشاد، قم، مؤسسه آل البیت:.
56
مدنی کاشانی، رضا، (۱۴۱۱ق)، براهین الحج للفقهاء و الحجج، کاشان، مدرسه آیةالله مدنی کاشانی، چاپ سوم.
57
محقق کرکی، علی بن حسین، (۱۴۱۴ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، مؤسسه آل البیت:، چاپ دوم.
58
مفید، محمد بن محمد، (۱۴۱۳ق)، المقنعة، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید.
59
مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، (۱۴۰۳ق)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
60
مکارم شیرازی، ناصر، (۱۴۱۶ق)، مناسک الحج، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابیطالب۷، چاپ دوم.
61
موسوی عاملی، محمد بن علی، (۱۴۱۱ق)، مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، بیروت، مؤسسه آل البیت:.
62
نراقی، احمد بن محمدمهدی، (۱۴۱۵ق)، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، مؤسسه آل البیت:.
63
نووی، یحیی بن شرف، (بیتا)، المجموع فی شرح المهذب، بیروت، دارالفکر.
64
وحید بهبهانی، محمدباقر بن محمداکمل، (۱۴۱۹ق)، الحاشیة علی مدارک الاحکام، قم، مؤسسه آل البیت:.
65
وحید خراسانی، حسین، (۱۴۲۸ق)، مناسک الحج، قم، مدرسة الامام باقرالعلوم۷، چاپ پنجم.
66
ORIGINAL_ARTICLE
تحولات قربانی در حج از نگاه فقه و تاریخ ( با تاکید بر وضع فعلی قربانی )
در این پژوهش پس از ارائه سیری برای تحولات قربانی در حج در چهار دوره(دوره اول قربانی در منا و مصرف بهینه آن،دوره دوم ازدیاد تعداد حجاج و دفن و آتش زدن قربانی ، دوره سوم و قربانی درقربانگاه در وادی محسر ؛دوره چهارم قربانگاه نوین با طرح جدید قربانی) به فتاوای فقهای شیعه درهرمرحله با بیان مستند شرعی آن اشاره میشود وضمن بیان ادله در منا بودن قربانی، به حکم آن در شرایطی چون اتلاف قربانی در منا یا در خارج منا بودن کشتارگاه جدید و اقوال و استدلال های مربوط به آن پرداخته شده و در پایان قول بهکفایت ذبح در حرم اختیارا پذیرفتهشدهاست و براساس آن قربانی درکشتارگاه جدید که در معیصم وخارج منا و داخل حرم قرار دارد براساس ادله شرعی و به حکم اولی معتبر دانسته شده است. روش به کار گرفته شده برای پژوهش در این تحقیق روش تاریخی و فقهیاست و ارائه جدید مراحل قربانی و بررسی وضع فعلی آن از نگاه فقه و تاریخ از نوآوری های این مقاله است.
https://journal.hzrc.ac.ir/article_36741_2fc39b3e6348f2f8fc2bd879800923c3.pdf
2019-06-22
79
106
قربانی
حج تمتع
منا
معیصم
مناسک منا
علی
شمس
a-shams@araku.ac.ir
1
استادیار گروه معارف اسلامی دانشکاه اراک
AUTHOR
محمدسعید
نجاتی
ms.nejati@hzrc.ac.ir
2
سطح ۴ فقه و اصول و دکترای تاریخ اسلام، پژوهشگر پژوهشکده حج و زیارت
LEAD_AUTHOR
الف) کتابها
1
* قرآن کریم
2
ابن ادریس، محمد بن احمد (۱۴۱۰ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم.
3
ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر (۱۴۰۶ق)، المهذب، تحقیق جمعی از محققین و مصححین تحت إشراف شیخ جعفر سبحانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
4
ابن حمزه، محمد بن علی (۱۴۰۸ق)، الوسیلة إلی نیل الفضیلة، تحقیق شیخ محمد حسون، ایران، مکتبة آیةالله المرعشی النجفی، چاپ اول.
5
ابن حیون، نعمان بن محمد (۱۳۸۵ق)، دعائم الإسلام، قم، مؤسسه آلالبیت، چاپ دوم.
6
ابن طاوس، علی بن موسی (۱۴۰۳ق)، فلاح السائل و نجاح المسائل، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
7
افتخاری گلپایگانی، علی (۱۴۲۸ق)، آراء المراجع فی الحج (علی ضوء فتاوی الإمام الخمینی=)، تهران، نشر مشعر، چاپ دوم.
8
ــــــــــــ (۱۳۹۱ش)، قبل از حج بخوانید به ضمیمه خاطرات حرمین شریفین، تهران، مشعر.
9
بحرانی، یوسف بن احمد (۱۴۰۵ق)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، تحقیق شیخ محمدتقی ایروانی و سیدعبدالرزاق مقرم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
10
بیهقی نیشابوری کیدری، محمد بن حسین (۱۴۱۶ق)، إصباح الشیعة بمصباح الشریعة، قم، مؤسسه امام صادق۷، چاپ اول.
11
تبریزی، جواد بن علی (۱۴۲۷ق)، صراط النجاة، قم، دار الصدیقة الشهیدة، چاپ اول.
12
جعفریان، رسول (۱۳۸۶ش)، آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران، مشعر، چاپ هشتم.
13
ــــــــــــ (۱۴۲۷ق)، مناسک الحج، قم، دار البشیر، چاپ دوم.
14
حر عاملی، محمد بن حسن (۱۴۰۹ق)، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول.
15
حسینی، محمد (۲۰۰۷م)، الدلیل الفقهی تطبیقات فقهیة لمصطلحات علم الأصول، دمشق، مرکز ابن إدریس الحلی للدارسات الفقهیة، چاپ اول.
16
خمینی، روحالله (۱۳۹۳ش)، مناسک حج مطابق با فتاوای امام خمینی با حواشی مراجع تقلید و استفتائات جدید، بیجا، بینا.
17
خوئی، سیدابوالقاسم (۱۴۱۰ق)، المعتمد فی شرح المناسک، قم، منشورات مدرسة دارالعلم، چاپ اول.
18
ــــــــــــــ (بیتا)، معجم رجال الحدیث، بیجا، مؤسسه احیاء آثار امام خویی.
19
درگاهی، مهدی و عندلیبی، رضا (۱۳۹۳ش)، حکم حکومتی در حج: پژوهشی فقهی پیرامون اعتبار حکم حاکم مخالف در حج، تهران، نشر مشعر، چاپ اول.
20
روحانی، سیدصادق (۱۴۱۲ق)، فقه الصادق۷، قم، دار الکتاب، چاپ اول.
21
روحانی، سیدمحمد (۱۴۱۹ق)، المرتقی إلی الفقه الأرقی، تهران، مؤسسة الجلیل للتحقیقات الثقافیة (دار الجلی)، چاپ اول.
22
سبحانی تبریزی، جعفر (۱۴۲۴ق)، الحج فی الشریعة الإسلامیة الغراء، قم، مؤسسه امام صادق۷، چاپ اول.
23
ــــــــــــ (۱۴۲۸ق)، مناسک حج و احکام عمره، قم، مؤسسه امام صادق۷، چاپ اول.
24
سند، محمد (۱۴۲۳ق)، سند العروة الوثقی، لبنان، مؤسسة أم القری للتحقیق و النشر، چاپ اول.
25
شبیری زنجانی، سیدموسی (۱۴۲۱ق)، مناسک الحج، قم، مؤسسة الولاء للدراسات، چاپ اول.
26
صادقی، محمد (۱۳۹۷ق)، اسرار مناسک، ادله حج، مکة المکرمه، چاپ اول.
27
صافی گلپایگانی، لطفالله (۱۴۲۲ق)، استفتائات حج (هزار مسئله)، قم، انتشارات حضرت معصومه۳، چاپ اول.
28
ـــــــــــــــ (۱۴۲۳ق)، فقه الحج، قم، مؤسسه حضرت معصومه۳، چاپ دوم.
29
طباطبائی کربلائی، علی بن محمدعلی (۱۴۱۸ق)، ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام، قم، محمد بهرهمند، محسن قدیری، کریم انصاری، علی مروارید، مؤسسه آلالبیت.
30
طوسی، محمد بن حسن (۱۴۰۷ق)، تهذیب الأحکام، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم.
31
ــــــــــــــ (بیتا)، الفهرست، النجف، المکتبة المرتضویة.
32
ــــــــــــــــ (۱۳۸۷ق)، المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران، تحقیق سیدمحمدتقی کشفی، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ سوم.
33
علامه حلی، حسن بن یوسف (۱۴۱۱ق)، خلاصة الاقوال فی معرفة أحوال الرجال، قم، دار الذخائر.
34
ــــــــــــــــ (۱۴۱۲ق)، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول.
35
ـــــــــــــــــ (۱۴۲۰ق)، تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة، قم، مؤسسه امام صادق۷، چاپ اول.
36
فاضل لنکرانی، محمد (۱۴۱۸ق)، کتاب الحج (تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة)، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، چاپ دوم.
37
فیاض، محمداسحاق (بیتا)، تعالیق مبسوطة علی مناسک الحج، قم، انتشارات محلاتی، چاپ اول.
38
قمی ، علی بن محمد (۱۴۲۱ق)، جامع الخلاف و الوفاق بین الإمامیة و بین أئمة الحجاز و العراق، قم، تحقیق شیخ حسین حسنی بیرجندی، زمینهسازان ظهور امام عصر[.
39
کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷ق)، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم.
40
گروهی از پژوهشگران (۱۳۹۶ق)، مناسک حج محشی ویرایش جدید، بیجا، پژوهشکده حج و زیارت، نشر مشعر، چاپ دوازدهم.
41
محقق حلی، جعفر بن حسن (۱۴۰۸ق)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم.
42
محقق داماد، سیدمحمد (۱۴۰۱ق)، کتاب الحج، قم، چاپخانه مهر، چاپ اول.
43
مدنی کاشانی، رضا (۱۴۱۱ق)، براهین الحج للفقهاء و الحجج، ایران، مدرسه علمیه آیتالله مدنی کاشانی، چاپ سوم.
44
مرکز تحقیقات حج (بیتا)، استفتائات ویژه حج - از مراجع تقلید همراه با ۱۲۲ استفتاء از مقام معظم رهبری، تهران، مشعر، چاپ اول.
45
مشکینی اردبیلی، علی (۱۳۷۴ش)، اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها، قم، دفتر نشر الهادی، چاپ ششم.
46
مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (۱۴۰۳ق)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، تحقیق آقامجتبی عراقی، شیخ علیپناه اشتهاردی، آقاحسین یزدی اصفهانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
47
مکارم شیرازی، ناصر (۱۴۱۸ق)، حکم الأضحیة فی عصرنا، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابیطالب، چاپ سوم.
48
ـــــــــــــــــ (۱۴۲۶ق)، مناسک جامع حج، قم، انتشارات مدرسة الإمام علی ابن أبی طالب۷، چاپ اول.
49
موسوی شاهرودی، سیدمرتضی (۱۴۲۸ق)، جامع الفتاوی، مناسک حج، قم، نشر مشعر، چاپ سوم.
50
موسوی عاملی، محمد بن علی (۱۴۱۱ق)، مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الاسلام، بیروت، مؤسسه آلالبیت.
51
نجاتی، محمدسعید (۱۳۹۳ق)، سرزمین منا و مسائل نوپدید آن، تهران، نشر مشعر.
52
نجاشی، احمد بن علی (۱۴۰۷ق)، رجال النجاشی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
53
نجفی، محمدحسن (۱۴۰۴ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم.
54
ب) مقالات:
55
ارسطا، محمدجواد (۱۳۷۷ش)، «قربانی درمنا و مشکل اسراف»، فصلنامه میقات حج، شماره ۲۵، پاییز، ص۴۳-۷۲.
56
حائری، سیدکاظم (۱۴۲۳ق)، «محل الذبح فی الحج»، مجله فقه اهلالبیت:، عدد ۲۸، ص۱۵۳-۱۸۶.
57
مقدادی، محمدعلی (۱۳۷۴ش)، «از هندوستان تا حریم یار، سیری در سفرنامه حج مرحوم صاحب عبقات الأنوار علّامه میرحامد حسین هندی»، فصلنامه میقات حج، عدد۱۴، زمستان، ص۱۵۴-۱۷۲.
58
موسوی، سیدعلیعباس (۱۴۲۳ق)، «حکم الاضحیه فی الحج»، مجله فقه اهلالبیت:؛ عدد ۲۸، ص۱۸۷-۲۰۲.
59
نجاتی، محمدسعید (۱۳۹۸)، «قربانگاه معیصم»، مجله میقات حج، شماره ۱۰۶، بهار ۱۳۹۸.
60
نجمی، محمدصادق (۱۳۷۳ش)، «تاریخ و رجال، تاریخ حرم ائمه بقیع، قبر فاطمه زهرا۳ یا فاطمه بنت اسد»، میقات حج، شماره ۷، بهار ۱۳۷۳.
61
ج) سایتها:
62
https://www..adahi.org
63
http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/makarem/feqh930307/92
64
http://www.al، jazirah.com/20050114/2005/ln66.htm
65
https://www.alyaum.com/articles/55579
66
ORIGINAL_ARTICLE
تبیین و تحلیلی از میزان توجه دولتمردان تیموری به حج و حرمین شریفین
تبیین و تحلیلی از میزان توجه دولتمردان تیموری به حج و حرمین شریفینچکیدهمکه مکرمه و مدینه منوره (حرمین شریفین) به عنوان کانونهای معنوی مسلمانان و مشروعیت زا، همیشه مورد توجه خاص دستگاه خلافت و حکومتهای دست نشانده آن و بعدها دولت های مقتدر دیگر بود. این دولتها تلاش مضاعفی را برای اعمال نفوذ در حرمین و سیادت بر آن، با به کارگیری ابزارهای مختلف مانند کمک های مالی به امیران حرمین و انجام اقدامات رفاهی برای حجاج و زائران مرقد نبوی داشتند. تیموریان نیز به رغم ناپایداری حکومتشان و همچنین دل مشغولی های دیگر، نسبت به حج و حرمین شریفین، بی تفاوت نبودند. تیمور و شاهرخ از میان امیران تیموری اهتمام بیشتری به این کانون های دینی داشتند. البته سیادت دولت ممالیک بر حرمین شریفین که نفوذ دیگر دولتها در حرمین را برنمی تافت، از عوامل مؤثر و مانعی بر مناسبات تیموریان با شهرهای مقدس یاد شده بود. این نوشتار درصدد پاسخگویی به این سؤال است که: تیموریان نسبت به حج و حرمین شریفین به چه میزانی توجه داشتند؟ فرضیه مقاله آن است که تیموریان در مقایسه با دیگر دولتهای قدرتمند در ایران توجه چندانی به حرمین نداشته اند. برآیند تحقیق حاکی از آن است که از میان امرای تیموری، مؤسس این سلسله یعنی تیمور و نیز شاهرخ نسبت به امنیت مسیر حج و ارسال برخی کمک ها و اوقاف و صدقات و برخی دیگر از اقدامات مانند ارسال جامه به کعبه دغدغه داشتند و دیگر امرای تیموری با توجه به وجود دولت های حائل و نیز رقابت و اختلافات داخلی و نیز مواجه بودن با حملات خارجی، فرصت پرداختن به حج و حرمین را نیافتند.
https://journal.hzrc.ac.ir/article_36743_4ee5e2f644b7c32289f70e291524b8ea.pdf
2019-06-22
107
124
تیموریان
حج
حرمین شریفین
تیمور
شاهرخ
ممالیک
محمود
سامانی
mahmud.samani@gmail.com
1
عضو گروه تاریخ و سیره پژوهشکده حج و زیارت
LEAD_AUTHOR
ابن ایاس، محمد بن احمد، (۱۴۰۲ق) بدائع الزهور فی وقایع الدهور، مصحح: محمد مصطفی، قاهره، مرکز تحقیق التراث، الهیئة المصریه.
1
ابن تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، (۱۳۹۲ق)، النجوم الزاهرة، قاهره، به کوشش شلتوت و دیگران، وزارة الثقافة و الارشاد القومی.
2
ابن عربشاه، احمد بن محمد، (۲۰۰۸م)، عجائب المقدور فی اخبار تیمور، به کوشش زکار، دمشق، التکوین.
3
ابن فهد، عمر بن محمد، (۱۴۰۸ق)، اتحاف الوری، به کوشش عبدالکریم، مکه، جامعة ام القری.
4
اسفزاری، معینالدین بن محمد، روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات، مصحح: سیدمحمدکاظم امام، تهران، دانشگاه تهران.
5
بدلیسی، شرفالدین بن شمسالدین، (۱۳۷۷ش)، شرفنامه تاریخ مفصل کردستان، به کوشش ولادیمیر ولییامینوف، تهران، اساطیر.
6
پیرنیا و اقبال، عباس، (۱۳۸۰ش) تاریخ ایران از آغاز تا انقراض سلسله قاجاریه، تهران، خیام.
7
جزیری، عبدالقادر بن محمد، (۱۴۲۲ق) الدررالفَرائد المنظمه فی اخبار الحاج و طریق المکه المعظمه، به کوشش محمد حسن، بیروت، دارالکتب العلمیه.
8
حافظ ابرو، عبدالله بن لطفالله، (۱۳۸۰ش)، زبدة التواریخ، به کوشش حاجسیدجوادی، تهران، وزارت ارشاد.
9
حداد عادل، غلامعلی و دیگران، (۱۳۷۸ش) دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی.
10
حسینی تربتی، ابوطالب، (۱۷۷۳م) تزوکات تیموری، تهران، اسدی، چاپ افست، آکسفورد.
11
خواندمیر، غیاثالدین بن همامالدین (۱۳۸۰ش)، تاریخ حبیب السیر، به کوشش سیاقی، خیام.
12
راوندی، مرتضی، (۱۳۸۲ش) تاریخ اجتماعی ایران، تهران، نگاه.
13
روملو، حسن، (۱۳۸۴ش) احسن التواریخ، به کوشش نوایی، تهران، اساطیر.
14
رویمر، هانس روبرت و دیگران، تاریخ ایران دوره تیموریان (به روایت کمبریج)، ترجمه یعقوب آژند، تهران، جامی، چاپ سوم.
15
سایکس، پرسی مولزورث (۱۳۸۰ش)، تاریخ ایران، ترجمه فخر داعی گیلانی، تهران، افسون.
16
سیوطی، عبدالرحمان بن ابیبکر، (۱۴۱۸ق) حسن المحاضرة فی اخبار مصر و القاهره، بیروت، دار الکتب العلمیه.
17
شاه حسین بن ملک غیاثالدین (۱۳۸۳ش)، احیاء الملوک (تاریخ سیستان)، به کوشش ستوده، تهران، علمی و فرهنگی.
18
شبارو، عصام محمد، (۱۳۸۰ش) دولت ممالیک و نقش سیاسی و تمدنی آنان در اسلام، ترجمه شهلا بختیاری، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
19
شرفالدین علی یزدی (۱۳۸۷ش)، ظفرنامه، به کوشش نوایی و میرمحمد صادق، تهران، مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
20
شمس بخارایی، (۱۳۷۷ش) تاریخ بخارا، خوقند و کاشغر، به کوشش عشیق، تهران، میراث مکتوب.
21
صفا، ذبیحالله، (۱۳۷۸ش) تاریخ ادبیات در ایران، تهران، فردوس.
22
عبدالرزاق سمرقندی، عبدالرزاق بن اسحاق (۱۳۸۳ش)، مطلع سعدین و مجمع بحرین، به کوشش نوایی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی.
23
علامی، ابوالفضل بن مبارک، (۱۳۸۵ش)، اکبرنامه تاریخ گورکانیان هند، به کوشش طباطبایی مجد، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
24
فوروکاوا، نوبویوشی، (۱۳۸۴ش) سفرنامه فوروکاوا، ترجمه: هاشم رجبزاده، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
25
کردی، محمدطاهر بن عبدالقادر، (۱۴۲۰ق) التاریخ القویم، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر.
26
گرانتوفسکی، ادوین آرویدوویچ و دیگران، (۱۳۵۹ش) تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز، ترجمه کیخسرو کشاورز، تهران، پویش.
27
لسترینج، گای، (۱۳۶۷) جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، ترجمه محمود عرفان، تهران، علمی و فرهنگی، چاپ سوم.
28
مستوفی بافقی، محمد مفید بن محمود، (۱۳۸۵ش)، جامع مفیدی، به کوشش افشار، تهران، اساطیر.
29
مقریزی، احمد بن علی، (۱۴۱۸ق)، السلوک لمعرفة دول الملوک، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه.
30
ملکم، جان، (۱۳۸۰ش)، تاریخ کامل ایران، ترجمه میرزا اسماعیل حیرت، تهران، افسون.
31
منشی، شهابالدین احمد، (۱۳۷۵) منشاء الانشاء، به کوشش رکنالدین همایون فرخ، تهران، دانشگاه ملی ایران.
32
میرخواند، محمد بن خاوند شاه، (۱۳۸۰ش)، تاریخ روضة الصفا فی سیرة الانبیاء و الملوک و الخلفاء، به کوشش کیانفر، تهران، اساطیر.
33
نظامالدین شامی، عبدالواسع (۱۳۶۳ش)، ظفرنامه تاریخ فتوحات امیر تیمور گورکانی، به کوشش پناهی سمنانی، تهران، بامداد.
34
نوایی، عبدالحسین، (۱۳۵۶ش) اسناد و مکاتبات تاریخی ایران از تیمور تا شاه اسماعیل، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
35
واله اصفهانی قزوینی، محمدیوسف، (۱۳۷۹ش) خلدبرین (تاریخ تیموریان و ترکمانان)، به کوشش هاشم میرمحدث، تهران، میراث مکتوب.
36
ORIGINAL_ARTICLE
جایگاه زیارت نزد گردشگران ونقش آن در تثبیت ارزشهای فرهنگی (مطالعه مردم نگارانه در اماکن زیارتی شهر شیراز)
قرن ۲۱، قرن سحر و جادوی گردشگری است و گردشگری سلاحی قویتر از نام، شهرت و پاداش است. یکی از مهمترین انگیزههای گردشگری در جهان، انگیزه مذهبی و زیارتی است. در واقع گردشگران مذهبی، گردشگران فرهنگی هستند که برای زیارت اماکن، آثار، یادمانهای مذهبی و انجام اعمال دینی و گذران اوقات فراغت خود به مراکز مذهبی جهان سفر میکنند. مطالعه حاضر با روش مردمنگاری و تکنیک تحلیل مضمون به توصیف و تفسیر زیارت نزد گردشگران زن می پردازد و نقش زیارت را در تثبیت ارزش های فرهنگی، و ارتباط آن را با فرهنگ مورد بررسی قرار میدهد. تکنیک گردآوری داده ها، مشاهده مشارکتی و مصاحبه های نیم ساخته است و سی مشارکتکننده با نمونه گیری هدفمند بر اساس ویژگی های گردشگر بودن، دارا بودن سابقه سفر زیارتی و جنسیت انتخاب شدند. میدان مطالعه، مکانهای زیارتی معروف شهر شیراز بود: حرم حضرت احمد بن موسی(ع)، حرم حضرت سید علاءالدین حسین (ع)، حرم حضرت علی بن حمزه(ع). تعداد پنج تم اصلی که عبارتند از: شناخت، ارزشمندی، کنش خیرخواهانه، قدرت اخلاقی و خودمهارگری استخراج گردید که در نهایت تم کلی، تعالی معنوی تشکیل شد.
https://journal.hzrc.ac.ir/article_36742_321c4a063774f695cb009a12800fa754.pdf
2019-06-22
125
147
زیارت
گردشگری مذهبی
ارزشهای فرهنگی
مردم نگاری
شیراز
زهرا
معاون
z.moaven@shirazu.ac.ir
1
استادیار دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، بخش مدیریت و جهانگردی و هتلداری دانشگاه شیراز
LEAD_AUTHOR
مجید
موحد
mmovahed@shirazu.ac.ir
2
استاد دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز
AUTHOR
- باپیری، جعفر(1395)، اندیشه های فلسفی در گردشگری، تهران، نشر مهکامه.
1
2 - بیرو، آلن(1370)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه باقر ساروخانی، تهران :انتشارات کیهان.
2
3 -پوریانی، محمد حسین (1385). «تبیین مفهوم ارزش با رویکرد جامعه شناختی»، پرتال جامع علوم انسانی، ش یازدهم، صص77-50.
3
4- ترنر، جاناتان و بیگلی. ال (1370). پیدایش نظریة جامعه شناسی. ترجمة عبدالعلی لهسایی زاده، شیراز: انتشارات نوید، ص 290.
4
5- تقیزاده داوری، محمد (1380).« نگاهی به جامعه شناسی زیارت«، مجله معرفت، شماره 3، صص: 61-59.
5
6- ثواقب، جهانبخش، رحمانی، محمد جواد(1385)، سیر و سیاحت در قرآن مجید، قم: انتشارات موسسه بوستان کتاب، چاپ اول.
6
7- جان بزرگی، مسعود،( 1378)، بررسی اثربخشی روان درمانگری کوتاه مدت آموزش خود درمانگری با و بدون جهت گیری مذهبی اسلامی برمهار اضطراب وتنیدگی، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
7
8-جمعی از نویسندگان (1387)، بصیرت پاسداری، تهران: اداره سیاسی نمایندگی ولی فقیه در سپاه.
8
9-جوادی، مرتضی(1388). فلسفه زیارت و آیین آن، قم: مرکز نشر اسراء.
9
10- حیدرآبادی، سیدمهدی(1391). توسعه صنعت گردشگری در چشم اندازی جامع، قم: نشر مولف.
10
11-خضری، لیلا، بحرینی، مسعود، روانی پور، مریم،میرزایی، کامران(1394)، ارتباط سلامت معنوی با افسردگی و اضطراب مرگ در بیماران سرطانی شهر بوشهر در سال ، فصلنامه پرستاری گروه های آسیب پذیر،ش:2، صص:28-15.
11
12-ریتزر، جرج (1374). نظریههای جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی
12
13- 14-ساروخانی، باقر(1370)، تبیین علی، نامه علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، ش: 2.
13
15- سبحانی، اسرافیل ومیردریکوندی، رحیم(1393)، آثار روان شناختی زیارت در سلامت معنوی، معرفت، سال:23، ش: 205، صص30-1.
14
16- شفیعا، سعید (1395) «فراتحلیلی بر روششناسی و یافتههای مطالعات کیفیت زندگی گردشگری مقالات فارسی و انگلیسی»، نشریهگردشگری علموفرهنگ، ش2، صص45-33.
15
17- صالحی، صادق، محمدی، جمال، نیکوفال، زینب (1396)« پدیدارشناسی تجربه گردشگران اماکن مذهبی«، مجله برنامه ریزی توسعه گردشگری مازندران، دوره6، ش:20، صص: 55-34.
16
18- ضرغام، حمید و توحیدلو، معصومه(1390). «الگوی مدیریت اثربخش گردشگری، مطالعه موردی مقصد مذهبی مشهد»، فصلنامه مدیریت گردشگری، سال7، ش: 16، صص: 52-25.
17
عابدی جعفری، تسلیمی، حسن، محمدسعید، فقیهی، ابوالحسن، شیخزاده، محمد(1390)، »تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده وکاربردی برای تبیین الگوهای موجود در داده های کیفی»، اندیشه مدیریت راهبردی، سال پنجم، ش:2، صص: 198-151.
18
19-عسکری، محمود (1390).« قدرت افکنی؛ الزامی برای دارندگی»، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
19
20-کرسول، جان دبلیو(1391). روش و طرح تحقیق کیفی: انتخاب از میان پنج رویکرد. ترجمه طهمورث حسنقلیپور؛ اشکان الهیاری و مجتبی براری. تهران: نگاه دانش.
20
21-طالبی، ابوتراب و علی پور، اله (1392). «گونهشناسی زیارت و دینداری زائران: معنا کاوی کنش زیارت زائران امام رضا»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره: 69، صص: 128-107.
21
22- محسنی، منوچهر(1379)، بررسی آگاهی ها، نگرش ها و رفتارهای اجتماعی وفرهنگی در تهران، تهران: مرکز پژوهش های بنیادی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
22
23- موسوی، میرنجف، عبدالله زاده، مهدی و باقری کشکولی، علی(1394)، گردشگری مذهبی، ماهیت و مفاهیم، تهران: آراد کتاب.
23
24- موسوی، میرنجف؛ کبیری، افشار و باقری کشکولی، علی(1387). «بررسی نقش امامزادگان در توسعه گردشگری زیارتی، مطالعه موردی: حرم مطهر حضرت احمد بن موسی(ع)»، جغرافیا وتوسعه، شماره10، صص: 16-1.
24
26 - نصر، سیدحسین(1341)، «نظری به ادیان عالم، مجله دانشکده ادبیات»، سال 9، ش: 3، صص: 88-63.
25
25- یوسفی، علی؛ صدیق اورعی، غلامرضا؛ کهنسال، علی و مکری زاده، فهیمه (1391). «پدیدار شناسی تجربی زیارت امام رضا(ع)»، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره ششم، شماره 3و 4، صص: 198-180.
26
27-Andriotis, k. (2008). Sacred Site Experience, A phenomenological Study, Annals of Tourism Research, 20(4), 64-84.
27
28-Dallan.J, T, Daniel H. O. (2003).Tourism, Religion and Spiritual Journeys, Rutledge, USA.
28
29- Drule,M, Chis A, Bacila M and Ciornea R. (2012). A new perspective of non-religious motivations of visitors to sacred sites: evidence from Romania, Social and Behavioral Sciences. 5( 6), 431 – 435.
29
30- Gane, Nicholas(2002). Max Weber and postmodern Theory: Rationalization Versus Re-enchantment. New York: Palgrave.
30
31-Glaser, B; Strauss, A .(1967). Discovery of Grounded Theory, Thansaction
31
32-Hinmon, A. (2002). An Anthropological exploration of Intersecting Cultures,chin.
32
33-.Krafess, Jamal( 2005) “The infl uence of the Muslim religion in humanitarian aid”
33
international review of the red cross, Volume 87 Number 858 June.
34
34-Marina Abad, G; Basagita G; Omil, Jos; Iriberri, R S(2016). ‘Pilgrimage As Tourism Experience: The Case Of The Ignatian Way’, International Journal of Religious Tourism and Pilgrimage,v:4, pp1-10.
35
35-Morinis, Alan(1992) Sacred Journeys, Greenwood Press, United States of America.
36
36-Puchalaski CM, Droff RE. and Hendi IY. Spirituality, religion and healing in palliative care. Clin Geriatr Med 2004, 20: 689-714.
37
37-Morgan, N., A. Pritchard, and R. Pride (eds.) 2011 Destination Brands: Managing Place Reputation. Oxford: Elsevier.
38
38-Nye, J. S, Soft Power: The Means to Success in Politics, New York: Public Affairs. 2004.
39
39- Ooi, C .S(2015). Soft Power, tourism, Springer International Publishing, 1-3.
40
40-Rysbekova, S. ;Duissenbayeva, A ; Izmailov, I. (2014). Religious Tourism as a Sociocultural Phenomenon of the Present “The Unique Sense Today is a Universal Value Tomorrow. This is the Way Religions are Created and Values are Made.”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 143, 958-963.
41