مفهوم‌شناسی محاذات و حکم احرام از آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته سطح چهارم حوزه علمیه قم

چکیده

محاذات میقات، مسافتی عرفی ـ از راست و چپ ـ است که در امتداد و همراستای میقات قرار داشته باشد؛ به گونهای که اگر از آن مکان به طرف مقصد (مکه) حرکت شود، میقات پشت قرار گیرد. حجگزاران و عمره گزارانی که به هر دلیل به یکی از میقات های منصوص پنجگانه نروند، حتی در صورت توانایی نیز لزومی ندارد به مواقیت بازگشته و میتوانند از محاذات مواقیت، که محیط بر حرم هستند، احرام ببندند.
به استناد صحیح عبدالله بن سنان، جواز احرام از میقات مسجد شجره ثابت است و حکم جواز احرام از محاذات به سایر میقاتها نیز سرایت میکند. اصل عدم وجوب رفتن به میقات دیگر و اختصاص مواقیت منصوص، برای افرادی که از آنجا عبور میکنند ـ و نه تمامی مکلفین ـ مؤید نظریه جواز احرام از محاذات است. در تشخیص فرایند حکم احرام از محاذات مواقیت، شناخت موقعیت جغرافیایی محاذات و شعاع آن ضروری است. در این پژوهش کتابخانهای، با کمک نقشههای برخط و ماهوارهای، بر اساس فرضیه مقبول محیط میقاتی، فاصله بین تمامی میقاتها، دقیقاً اندازهگیری شده و برای نخستین بار ملاک در تحقق محاذات عرفی را نصف بزرگترین ضلع این محیط معرفی کردهایم؛ یعنی حد فاصل میقات جحفه تا میقات یلملم ـ که بیشترین فاصله بین دو میقات را از آن خود کردهاند ـ را معیار قرار داده و نصف آن را ملاک در فاصله با میقات در تحقق محاذات عرفی معرفی کرده ایم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. منابع

    1. ابن ادریس، محمد بن احمد، (۱۴۱۰ق.)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی‏، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
    2. ابن حزم، علی بن احمد، (۱۳۶۶ق.)، المحلی، عبدالغفار سلیمان البنداری، بیروت، دارالکتب العلمیة.
    3. ابن سعید حلی، یحیی بن احمد، (۱۴۰۵ق.)، الجامع للشرائع، قم.
    4. ابن شهرآشوب، محمد بن علی، (۱۳۵۱ق.)، معالم العلماء، عبدالله تبریزی نجفی.
    5. ابن عابدین، (۱۴۱۲ق.)، الدر المختار وحاشیة ابن عابدین (رد المحتار)، بیروت، دار الفکر.
    6. ابن قدامه مقدسی، عبدالله بن أحمد، (۱۳۸۸ق.)، المغنـــی والشـرح الکبیـر، قاهرة، دارالحدیث.
    7. بحرانی، یوسف بن احمد، (۱۴۰۵ق.)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، محمدتقی ایروانی و سیدعبدالرزاق مقرم، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
    8. بروجردی، مرتضی، (بیتا)، مستند العروة الوثقی، دارالمورخ العربی.
    9. حر عاملی، محمد بن حسن، (۱۴۰۳ق.)، وسائل الشیعة، عبدالرحیم شیرازی، بیروت، داراحیاء التراث.
    10. حسینی روحانی، محمد، (۱۴۱۹ق.)، المرتقی الی الفقه الارقی، عبدالصاحب الحکیم، بیروت، دارالجلی.
    11. حکیم، سیدمحسن، (۱۴۱۶ق.)، دلیل الناسک (تعلیقة وجیزة علی مناسک الحج للنائینی)، مدرسة دارالحکمة.
    12. ـــــــــــــ ، (۱۴۱۶ق.)، دلیل الناسک، قم، مؤسسه المنار.
    13. ـــــــــــــ ، (۱۴۱۶ق.)، مستمسک العروة الوثقی، چاپ اول، قم، مؤسسه دارالتفسیر.
    14. حلبی، علی بن حسن، (۱۴۱۴ق.)، إشارة السبق، ابراهیم بهادری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
    15. حمیری، عبدالله بن جعفر، (۱۴۱۳ق.)، قرب الاسناد، قم، مؤسسه آل البیت:.
    16. حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، (۱۳۸۶ش)، مناسک حج محشی، نشر مشعر.
    17. خوئی، ابوالقاسم، (۱۴۱۹ق.)، المعتمد فی شرح العروة الوثقی، محمدرضا موسوی خلخالی، قم، لطفی.
    18. ـــــــــــــ ، (۱۴۱۹ق.)، المعتمد فی شرح المناسک، رضا خلخالی، قم، منشورات مدرسه دارالعلم، لطفی.
    19. رافعی، عبدالکریم بن محمد، (۱۴۱۷ق.)، العزیز شرح الوجیز، تحقیق علی معوض و عادل عبدالموجود، بیروت، دارالکتب العلمیة.
    20. ـــــــــــــ ، (بیتا)، فتح العزیز، دارالفکر.
    21. رعینی، الحطاب، (۱۴۱۶ق.)، مواهب الجلیل، کریا عمیرات، بیروت، دارالکتب العلمیة.
    22. سبحانی، جعفر، (۱۴۲۶ق.)، الحج فی الشریعة الاسلامیة الغراء، قم، مؤسسه امام الصادق۷.
    23. سیستانی، محمدرضا، (۱۴۳۷ق.)، بحوث فی شرح مناسک الحج، امجد ریاض و نزار یوسف، بیروت، دارالمورخ العربی.
    24. شهید اول، محمد بن مکی (۱۴۱۷ق.)، الدروس الشرعیة فی فقهالإمامیة، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
    25. شیخ صدوق، محمد بن علی، (۱۳۸۵ق.)، علل الشرائع، تحقیق سیدمحمدصادق بحرالعلوم، نجف.
    26. ـــــــــــــ ، (۱۴۰۴ق.)، کتاب من لا یحضره الفقیه، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی.
    27. صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر، (۱۴۰۴ق.)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، عباس قوچانی، بیروت، دارإحیاء التراث العربی.
    28. طباطبائی، سیدعلی بن محمد، (۱۴۱۸ق.)، ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام، محمد بهره‏مند، محسن قدیری، کریم انصاری و علی مروارید، قم، مؤسسه آل البیت:.
    29. طریحی، فخرالدین بن محمد، (۱۳۶۲ق.)، مجمع البحرین، سیداحمد حسینی، انتشارات مرتضوی.
    30. طوسی، محمد بن حسن، (۱۳۴۲ق.)، رجال ‏الطوسی، تصحیح جواد قیومی اصفهانی، دفتر انتشارات اسلامی.
    31. ـــــــــــــ ، (۱۳۶۵ش.)، تهذیب الاحکام، موسوی و آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیة.
    32. ـــــــــــــ ، (۱۳۸۷ق.)، المبسوط فی فقهالإمامیة، سیدمحمدتقی کشفی، ‏تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
    33. عاملی، زینالدین بن علی بن احمد (شهید ثانی). (۱۴۱۳ق.)، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، قم، مؤسسه معارف اسلامی.
    34. علامه حلی، حسن بن یوسف، (۱۳۸۱ق.)، خلاصة الاقوال، مشهد، آستان قدس رضوی.
    35. ـــــــــــــ ، (۱۴۱۱ق.)، خلاصة الاقوال فی معرفة أحوال الرجال، قم، دارالذخائر.
    36. ـــــــــــــ ، (۱۴۱۳ق.)، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، دفتر انتشارات اسلامی، قم، انتشارات اسلامی.
    37. ـــــــــــــ ، (۱۴۱۳ق.)، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، دفتر انتشارات اسلامی‏، قم، انتشارات اسلامی الفقهیة.
    38. ـــــــــــــ ، (۱۴۱۴ق.)، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد، آستان قدس رضوی.
    39. فاضل هندی، محمد بن حسن بن محمد، (۱۴۱۶ق.)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم، نشر اسلامی.
    40. فیاض، محمد اسحاق، (بیتا)، تعالیق مبسوطة علی العروة الوثقی، محمدکاظم ابن عبدالعظیم یزدی، قم، محلاتی.
    41. کشی، محمد بن عمر، (۱۳۴۸ش.)، اختیار معرفة الرجال، تصحیح حسن مصطفوی، مشهد مقدس، دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
    42. کلینی، محمد بن یعقوب، (۱۴۱۳ق.)، فروع من الکافی، دارالاضواء.
    43. الکاسانی، علاءالدین، (۱۴۰۹ق.)، بدائع الصنائع، پاکستان، المکتبة الحبیبیة.
    44. محقق حلی، جعفر بن حسن، (۱۳۸۹ق.)، شرائع الاسلام، نجف اشرف، طبع آداب.
    45. محقق داماد، محمد، (۱۴۰۱ق.)، کتاب الحج، قم، چاپخانه مهر.
    46. محقق سبزواری، محمدباقر بن محمد مؤمن، (۱۳۸۱ش.)، کفایة الفقه (کفایة الاحکام)، مرتضی واعظی اراکی، قم، انتشارات اسلامی.
    47. ـــــــــــــ ، (بیتا)، ذخیرة المعاد فی شرح الارشاد، قم، مؤسسة آل البیت: لإحیاء التراث.
    48. مرادوی، علی بن سلیمان، الانصاف فی معرفة الراجح من الخلاف علی مذهب الامام أحمد بن حنبل، منشورات محمد علی بیضون، دارالکتب العلمیة.
    49. مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، (۱۴۰۳ق.)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، مجتبی عراقی، شیخ علی‏پناه اشتهاردی و حسین یزدی اصفهانی‏، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
    50. موسوی عاملی، محمد بن علی، (۱۴۱۱ق.)، مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام‏، بیروت، مؤسسه آل البیت:.
    51. نجاشی، أحمد بن علی، (۱۴۰۷ق.)، رجال النجاشی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
    52. نراقی، احمد بن محمدمهدی، (۱۴۱۵ق.)، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، مؤسسه آل البیت:.
    53. نووی ، یحیی بن شرف، (بیتا)، المجموع شرح المهذب، بیروت، دارالفکر.
    54. یزدی، سیدمحمدکاظم، (۱۴۲۰ق.)، العروة الوثقی، قم، النشر الاسلامی.